Etimolodjeye

candjî

Bodje « broke », avou l’ betchete « a- » des viebes avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) abroke
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) abrokez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) abrocans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) abrocnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) abrocrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) abrokéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) abroke
pårt. erirece (dj’ a, vos av) abroké
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

abroker (viebe å coplemint)

  1. fé on trô dins on tonea po-z haetchî foû èl likeur (vén, bire).
  2. vini a tote vitesse, waeraxhmint, aviè ene sakî u ene sacwè.
    • Li tchén a-st abroké sor mi. D.T.W.
    • Il a-st abroké dé mi padzo l' åbe, e ratindant l' fén del walêye. D.T.W.
    • Il a-st abroké e nosse coujhene come on såvadje k' il est. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • D’ on plin côp li grand-mere abroke,
      Roviant s’ priyire a corant nuke
      Po rçure e s’ schô li djonne napea
      Ki brait si vnowe a s’ schirer l’ peaMartin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.129, « C’èst-on valèt !» (fråze rifondowe).
    • Et l’ ri, ki mostréve ses cawieas å solo, rprind coraedje a s’ toû, abroke foû des bwès, mousse divins les présHenri Simon, "Wice va l’êwe" (1907) (fråze rifondowe).
    • Des-ètrindjirs di tot l'minme wice ont-st-abrokî chal, po nos haper nos sincieûses-idèyes èt pôr nos fwèces. Po nos sèfoker, awès!Paul-Henri Thomsin.
  3. vini avou ene årmêye po-z ocuper on payis.
    • Pus tård, cwand les Francès ont-st abroké so l' Aldjereye et l' Marok, il ont-st amonté des unités d' cavalreye des tropes coloniåles, eyet les lomer eto Spayisses. Lucyin Mahin.

Sinonimeye

candjî

Parintaedje

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : R13

Ratournaedjes

candjî
fé on trô dins on tonea
  •   Francès : mettre en perce
aler a tote vitesse viè ene sakî u ene sacwè po l' ataker
vini avou ene årmêye ocuper on payis