naivyî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « navigare » (minme sinse) çou ki dene on mot avou l’ dobe cawete « -yî » des viebes.

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	naiveye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	naivyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	naivians
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	naiveynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	naiveyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	naivyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	naiveye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	naivyî
Ôtes codjowaedjes	come tcheryî

naivyî (v. sins coplemint)

1. aler so l' aiwe, tot cåzant d' on batea.
   • On n' såreut naivyî so ciste aiwe la — Motî Forir (fråze rifondowe).
   • Sereut ç’ a foice d’ aveur naivyî
     Ki t’ es divnou djaene et moflasse !— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.18, “Avâ l’ Aiwe” (fråze rifondowe).
   • O hay, o hay les naivieus; les naivieus naivièt s' les grandès aiwes — Lucyin Mahin, ratournant ene tchanson d' efant.
   • C' est come cwate vweles ki naiveynut avou l' vint d' bijhe — Joseph Dewez (fråze rifondowe).
2. èn nén foncer dins l' aiwe.
3. moenner on batea, ene naeçale.
   • I naiveye pa tot tins.
4. avanci so l' aiwe.
   • Tolmonde divreut sawè naivyî.
   • I va naivyî ses 500 metes e bassin tos les djoûs.
5. voyaedjî sol Daegntoele.
   • Ça m' rivént trop tchir di naivyî avou èn adjondaedje på GSM.
6. ni nén saveur dire on discours.

Ratourneures

1. naivyî inte deus aiwes
   1. esse å mitan d' l' aiwe, ni å fond, ni å dzeu, tot djåzant do coir d' on neyî.
   2. (imådjreçmint) sayî di dmorer bén avou deus djins ki n' s' etindèt nén. Franwal: ahåyant po: "ménager la chèvre et le chou". On dit eto : spårgnî l' gade et l' cabu.

Parintaedje

• naivieu, naiviaedje, naiviant, naivyinne
• fornaivyî, fornaiviaedje
• sornaivyî, sornaiviaedje
• cibernaivyî, cibernaivieu, cibernaiviaedje

(avou l' bodje naiv-)

• naiveu
• naivuron
• disnaiver

(avou l' bodje naivl-)

• naivlicote

Sinonimeye

• (avanci ådzeu d' l' aiwe): naedjî
• (èn nén s' afondrer): sornaedjî
• (sol Daegntoele): cibernaivyî

Ortografeyes

Divant 1900 :

• naivî : C9a ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• nêwiè : S36 ^(lére)
• nêvyi : C8, C13
• nêvî : E1, E34
• naviguî : O4

E rfondou walon :

• naivyî : R13

Ratournaedjes

aler so l' aiwe, tot cåzant d' on batea

• Francès : naviguer ^(fr), voguer ^(fr), faire voile ^(fr), cingler ^(fr)

èn nén foncer dins l' aiwe

• Francès : flotter ^(fr), surnager ^(fr)

moenner on batea, ene naeçale

• Francès : conduire en bateau ^(fr), naviguer ^(fr), ramer ^(fr)

avanci so l' aiwe

• Francès : nager ^(fr)

voyaedjî sol Daegntoele

• Francès : naviguer ^(fr), surfer ^(fr)

ni nén saveur dire on discours

• Francès : patauger ^(fr), s’emmêler les pinceaux ^(fr), nager ^(fr)