Etimolodjeye

candjî

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « maxhî », el pout stitchî vaici.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) maxhe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) maxhîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) maxhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) maxhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) maxhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) maxhive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) maxhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) maxhî
Ôtes codjowaedjes come waitî

maxhî (viebe å coplemint)

  1. mete eshonne diferinnès sacwès u sakîs, candjî l' ôre dins liké ele sont.
    • Ele groumtéve des påters et des åvés k' ele maxhive å no do djonnea et, a foice do repeter ç' no la, i lyi shonnéve vey li valet et s' lyi djåzéve t eleJoseph Mignolet, "Vé l’loumîre" (1922) (fråze rifondowe).
    • Ki maxhe-t ele la, è-n on lawet
      fwait d' aiwe, di farene et d' lewin ?
      C' est l' soprece, l' åme del påsse : c' est çou kel rind ledjire;
      çou ki fwait lever l' pan ! Henri Simon, divins Li pan do Bon Diu; lijhåve so Wikisourd (fråze rifondowe).
    • Po basti s' ni, l' oronde va cweri on fén briyak sol boird des aiwes, k' ele maxhe avou del raetchote di s' betch — Patricia Ohlès-Simon (fråze rifondowe).
  2. (å cwårdjeu) rimete (des cwåtes) ene avå l' ôte, divant di ridner on novea djeu.
  3. bressî.
    Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
  4. mawyî.
    Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
  5. dizôrner, anichter
  6. (viebe å prono) :  Loukîz a : « si maxhî ».

Parintaedje

candjî

Mots d’ aplacaedje

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :


Ratournaedjes

candjî
mete eshonne, candjî l' ôre
bressî
mawyî
dizôrner

Pårticipe erirece

candjî
singulî pluriyal
omrin maxhî maxhîs
femrin maxheye maxheyes

maxhî omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe : «maxhî».

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
maxhî maxhîs

maxhî omrin

  1. çou k' a stî maxhî, aprume ene sacwè k' on magne.
    Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.

Ratourneures

candjî
  1. On maxhî d' carotes : des canadas maxhîs avou des carotes.

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin maxhî maxhîs
femrin padrî maxheye maxheyes
femrin padvant maxheye maxheyès

maxhî omrin

  1. k' on a do må a vir åd triviè, k' est madrouyî.
  2. k' a stî melé avou.
    • Si dji rtuze eco pal djoû d' ouy
      I m' atome d' aveur ene låme ås ouys
      Et bén l' poenne maxheye di rgretsLouis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 101 (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî
  1. båsheles et valets maxhîs : (tot cåzant des scoles, evnd.) micse.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
maxhî
båsheles et valets maxhîs
  •   Francès : mixte (fr) (concernant les deux sexes)