Walon (Rifondou) candjî

Dobès rfondowes
anichter   anichî

Etimolodjeye candjî

Bodje « niche » avou l’ betchete « a- » des viebes et avou l’ dobe cawete « -ter » des viebes.

Prononçaedje candjî

Viebe candjî

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) anichtêye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) anichtez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) anichtans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) anichtêynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) anichtêyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) anichtéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) anichtêye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) anichté
Ôtes codjowaedjes come tchicter

anichter (viebe å coplemint)

  1. manni.
    • Il ont anichî tos leus beas solés.
    N' anichîz nén vosse bele blanke tchimijhe, la.
    • Dji n' les lai nén cori dvant l' ouxh, peu k' i n' anichtexhe leus cayets.
  2. brouyî l' aiwe, tot djåzant des broûs.
    • Avou les grossès plouves, li Smwès esteut foirt anichtêye.
  3. crexhou dins les dinrêye, tot djåzant d' crouwås.
    • C' esteut on frumint foirt anichté.
  4. manni l' air, tot djåzant d' mwais prodûts.
    • Ces troyreye di foumires la k' anichtèt l' boune air di l' Årdene.
  5. (imådjreçmint)manni l' oneur d' (ene sakî).
    I n' fåt nén anichter on curé: ça poite måleur. Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
  6. (viebe å prono) anichî ses mousmints, ses mwins, si figueure.
    Ni t' va nén co anichter dins les bôjhes. Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).

Ratourneures candjî

  1. On n' est anichté ki pa pus niche ki lu dijhêye po solåcyî onk k' on-z a cdjåzé.  Loukîz a : « tchôdron ».

Parintaedje candjî

Ortografeyes candjî

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
  • anichter : R13

Ratournaedjes candjî

manni
brouyî l' aiwe
crexhou dins les dinrêye
  •   Francès : rempli de mauvaises herbes
manni l' air
manni l' oneur d' ene sakî
  •   Francès : salir la réputation, l'honneur
crexhou dins les dinrêye
  •   Francès : on n'est jamais sali que par de la merde