Alofômes di k(i)- / co-
Plinne cogne Lidje-Årdene
(betchete sipotchåve)
Cogne Nameur-Tchålerwè
(betchete nén spotchåve)
Sipotcheye cogne Lidje-Årdene
kimaxhî comaxhî cmaxhî

Etimolodjeye

candjî

Do viebe « maxhî » avou l’ betchete « ki- » des viebes.

Prononçaedje

candjî

(comaxhî, kimaxhî et cmaxhî)

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) kimaxhe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) kimaxhîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) kimaxhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) kimaxhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) kimaxhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) kimaxhive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) kimaxhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) kimaxhî
Ôtes codjowaedjes come waitî

kimaxhî (viebe å coplemint)

  1. maxhî cou dzeu cou dzo.
    • Mins cwand on è prind trop, çou k' i m' arive kécfeye
      Dji n' catchrè nén do dire, ki ça cmaxhe les idêyes
      — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, « Li savtî », 77-143 (fråze rifondowe).
    • Li mistere ki plonke et ki mousse,
      Ki rmowe vosse cour et ki l’ dismousse,
      Tot vnant cmaxhî tos les ptits screts
      Ki vs catchîz avou tant d’ agrès ?Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Zûvion d’amoûr", tome 43, p. 143 (fråze rifondowe).
    • C’ est come ene doûce tchanson ki cisse vuzion d’ vesprêye
      Cwand l’ solo padrî l’ tere a l’ air do dire adiè.
      Tot cmaxhant-st avå l’ cir les coleurs di l’ airdiè
      Po fé des boukets d’ fleurs foû des blankès nûlêyes ! Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Vûzions », 1913, p.87 (fråze rifondowe).
    • Sins zeles ki dvénreut ele e toubion ki nos khere
      Dizo l' progrès ki cmaxhe el plaece do vni médyîLouis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 110 (fråze rifondowe).
  2. (viebe å prono) :  Loukîz a : « si kimaxhî ».

Mots vijhéns

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
  • kimaxhî : R13
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
Li mot n’ est nén dins : O4

Ratournaedjes

candjî
kimaxhî