lanwi
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « languere » (minme sinse) çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /lã.ˈwi/ /lãw.ˈji/ /lã.ˈɡi/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /lã.ˈwi/
- Ricepeures : lan·wi
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | lanwi / lanwixh |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | lanwixhoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | lanwixhans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | lanwixhnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | lanwirè / lanwixhrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | lanwixheu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | lanwixhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | lanwi |
Ôtes codjowaedjes | come prusti |
lanwi (v. sins coplemint)
- ratinde tot s' pelant.
- Dj' î lanwixheu d' anoymint.
- Schoûtez don l' powete ki sospire,
Voloz vs k' i lanwix et k' i mourt?
Ene låme blawtêye a vosse påpire !
Cisse plouve la fwait mori d' amour ! — Martin Lejeune, BSLLW (fråze rifondowe). - On poleut londjiner,
Dåvyî des eures etires, scheure les coixhants mås d’ tiesse
K’ on rascoye hår et hote et ki nos fjhèt tant lanwi. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.101-102, “Pâhûlisté” (fråze rifondowe). - Vass ås meyes diåles si t' vous ovrer, u lanwixh cial, el capitåle — Daniel Droixhe (fråze rifondowe).
- Contintez vs, vos marlatchas, di vey clair divins vosse vijhnåve, do boere kékès gotes di m' laecea, do lanwi on moumint so l' forçale di m' sitoumak, adonpwis do mori sins cnoxhe vosse mame ou vosse nourice. — Paul Lefin, ratournant Voltaire (fråze rifondowe).
- ratinde avou håsse (dins l' tourneure "fé lanwi").
- Sepoz k' les ptits chagrins d' amour
Ki vs fjhèt lanwi, sont si vîs k' tere. — Camille Gaspard (fråze rifondowe). - Alez, ni m’ fwai nin lanwi ! Mostere mu çk' i gn a dins l’ cado rewalpé — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- I l' pout bén maryî: i l’ a fwait lanwi assez — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
- Sepoz k' les ptits chagrins d' amour
- (mot d’ medcén) amwinri et tourner a rén a cåze d' ene pardurante maladeye.
- Cist efant la m' frè lanwi — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- I våt meyeu mori ki d' lanwi — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
- Poes-d'-Tchene avizéve èn ome ki vikéve so blancs poes. Lu k' aveut stî aclevé so pås so fotches, n' åreut polou ôtmint ki d' esse cråwé et dmani come li plante ki lanwixh — Joseph Vrindts, "Racontules et råtchåds" (1920), p.139; "Peûs-d'-Tchène" (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjî(minme sourdant etimolodjike)
Sinonimeye
candjî- (amwinri et tourner a rén): alanmi, dicweli, souwer, souwer evoye; {{Lka-si[dicweli}}
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : R13
Ratournaedjes
candjîPårticipe erirece
candjîlanwi (nén candjåve)
- Pårticipe erirece do viebe « lanwi ».
- Dj' a lanwi ladrî dijh longuès anêyes.
Ratournaedjes
candjîCodjowa
candjîDobès rfondowes | ||
---|---|---|
lanwi | lanwixh |
- Do viebe «lanwi»
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece