heyî
Etimolodjeye
candjîBodje «heye» avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /hɛ.jiː/ /he.jiː/ /hɛː.jiː/ /hɛ.ji/ /hɛ̃.ji/ /he.ji/ /he.liː/ /hɛː.liː/ /hɛ.liː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /hɛ.jiː/
- Ricepeures : he·yî
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | heye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | heyîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | heyans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | heynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | heyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | heyive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | heye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | heyî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
heyî (v. sins coplemint) (vî mot)
- tourner l' viyaedje po ene dringuele, come li vout l' dujhance do 5 di djanvî (li djoû di dvant les Rwès).
- C’ est ouy les heyes ; dji vén heyî ; Ç’ a stî l’ Bon Diu ki m’ a-st avoyî — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Dji vén heyî avou on saetch ki tént troes stîs — ALW 3 sol tins ki passe et l’ tins k’ i fwait (fråze rifondowe).}
- C’ est seur des cis ki vnèt heyî. C’ e-st ouy li djoû, edon, matante ? — Henri Simon, « Li Neûre Poye » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.57 (fråze rifondowe).
- Les efants alént heyî et dner des nûles azès djins po-z aveur ene çanse — Albert Lovegnée (fråze rifondowe).
- dimander l' tcharité.
Ratourneures
candjî- heyî l’ leu tourner l’ viyaedje avou l’ pea d’ on leu k’ on-z a touwé, bôrêye di strin, po-z aveur ene dringuele — Motî Villers (fråze rifondowe).
- heyî l’ grand feu tourner l' viyaedje po-z aveur ene dringuele pol grand feu.
- heyî l’ schiråde item est i pol schiråde. — Motlî del Gléjhe (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjî- (fé l' toû do viyaedje å Noyé ou ås Rwwès) : porcachî, portchessî
- (aler dmander) : Loukîz a : « briber »
Ortografeyes
candjîRatournaedjes
candjîPårticipe erirece
candjîheyî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "heyî".