essevli

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « sepelire » (minme sinse), pal voye do vî francès « sevelir » et do francès « ensevelir ».

Waxhea k' on-z essevlixh

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /ɛ.sɛ.ˈvlɪ/ /a.sɛ.ˈvlɪ/ /ɛ̃.sɛ.ˈvlɪ/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.sɛ.ˈvli/
• Ricepeures : e·sse·vli

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	essevli / essevlixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	essevlixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	essevlixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	essevlixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	essevlirè / essevlixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	essevlixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	essevlixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	essevli
Ôtes codjowaedjes	come prusti

essevli

1. (viebe å coplemint) eterer on moirt.
   • C' e-st èn ake di tchårité ki d' essevli les moirts. — Motî Forir (fråze rifondowe).
   • On-z essevlixh les moirts po les espôzer. — Motî Haust (fråze rifondowe).
   • Dizo les côps d’ picrea, li vî Lidje s’ awatchixh,
     Nos rouwales, nos cous-d’-sac, ces temoens d’ nosse passé,
     Ki nos peres ont basti, ki les siekes ont twezé,
     Ni sont pus k’ ene riwene, on trigu k’ esevlixh
     Li pô ki nos dmaneut di nos firs ratayons. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.141, “Li Trô Bottin” (fråze rifondowe).
2. (viebe å coplemint) astoker on houyeu podbon dzo on raboula.
   • Les teres ont wagué et l' målureus a stî essevli dzo. — D.T.W.

Parintaedje

• essevlixhaedje
• essevlixhmint
• essevlixheu

Sinonimeye

• eterer

Ortografeyes

Divant 1900 :

• ècèvli : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• assèveli : O2
• èssèveli : C1, C13, E34
• èssèl'vi : E21
• insèv'li : O4
• èssèv'li : E1, O0

E rfondou walon :

• essevli : R10 ^(lére)

Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :

• èsèvli : C

Ratournaedjes

eterer on moirt

• Francès : enterrer ^(fr), , ensevelir ^(fr)

Pårticipe erirece

essevli omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "essevli".
   • Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.

Codjowas

	Dobès rfondowes
essevli		essevlixh

Do viebe «essevli»

1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	essevli	essevlis
femrin padrî	essevleye	essevleyes
femrin padvant	essevleye	essevleyès

essevli omrin

1. k' a stî metou e tere.

   Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.

Ratournaedjes

k' a pierdou l' råjhon

• Francès : enterré ^(fr), enseveli ^(fr)

Sustantif

	singulî	pluriyal
omrin	essevli	essevlis
femrin	essevleye	essevleyes

essevli omrin

1. moirt metou e tere.

Ratourneures

1. blanc come èn essevli
   • Djan va drovi l’ ouxh, Djanete si mostere, blanke come ene essevleye, el nivaye ki tome. — Joseph Mignolet, « Li Vwè dè Clokî, 1926, p.27 (fråze rifondowe).
2. vizaedje d’ essevli
   • Est çk’ i les plinnes del Russeye n’ ont nén veyou assez li vizaedje d’ essevli di nos efants d’ saze ans ? — Joseph Mignolet, « Al Bèle Fontinne », comèdèye di treûs akes, 1924, p.12 (fråze rifondowe).