efoufyî
(Redjiblé di efoufieye)
Etimolodjeye
candjîBodje « fouf » (sinse ?), avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes, avou l’ dobe cawete « -yî » des viebes; mot cité dins l’ FEW 3 835b.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɛ.fu.ˈfjiː/ /ɛ.fu.ˈfiː/ /ɛ.fu.ˈfji/ /a.fu.ˈfi/ /ɛ.fu.ˈfe/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.fu.ˈfjiː/
- Ricepeures : e·fou·fyî
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | efoufeye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | efoufyîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | efoufians |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | efoufeynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | efoufeyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | efoufyive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | efoufeye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | efoufyî |
Ôtes codjowaedjes | come tcheryî |
efoufyî
- (viebe å coplemint) enonder (ene sakî) po l' fé fé ene sacwè.
- Vos efoufyîz l' efant; on n' è sårè pus vni a bout. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) : Loukîz a : « s’ efoufyî ». s' enonder, aler pus rade k' i n' fåreut.
- Alez doûçmint, sins vos efoufyî.
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Pårticipe erirece
candjîefoufyî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "efoufyî".
Ratournaedjes
candjîAddjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | efoufyî | efoufyîs |
femrin padrî | efoufieye | efoufieyes |
femrin padvant | efoufieye | efoufieyès |
efoufyî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- rindou après (on pasmint d' tins).
- On n' a djamåy veyou les djonnès djins ossu efoufeyes ki po l' fotbal. — Motî Pirsoul (fråze rifondowe).
- ki ratind fivreuzmint ene sacwè, k' est so ses niers.
- I n' såreut bén tirer, il est trop efoufyî. — D.T.W.
- Do tins kel damjhele, efoufeye et frénguete, Toûne et zûne å dzeu d' l' aiwe, atirêye pa l' frexheur. — Lucien Maréchal (fråze rifondowe).
- Les ôtes l' avént shû, et l' ecoraedjî, et l' recoraedjî et lyi criyî ene masse d' afwaires pol rinde co pus efoufyî. — Guy Brener (fråze rifondowe).
- Des trokes d' efants abrocnut, efoufyîs. — Auguste Laloux (fråze rifondowe).
- sbaré, ewaeré.
- Po on rén, il est tot efoufyî.
- Taijhoz vos ! vos n' veyoz nén ki ç' pitite la est tote efoufeye avou vos contes.
- mouwé.
- Li pôve curé s' disbateut avou l' velo d' l' ancyin tchampete; minme ki les viyes djins stît ene miete efoufeyes di l' sotane ki voleut å vint. — Jean-Luc Fauconnier (fråze rifondowe).
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîrindou après on pasmint d' tins
- Francès : enthousiaste (fr), engoué (fr)
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
- F. excité, énervé, exalté, irréfléchi.
- F. affolé, désemparé, éperdu.
- F. intimidé, ému, désemparé, troublé.