croere
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « credere » (minme sinse).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /kʀwɛːʀ/ /kʀøːʀ/ /kʀyːʀ/ /kʀwaːʀ/ /kwaʀ/ Prononçaedje a radjouter (waitîz cial ådzo e hagnon «ortografeye»); (betchfessî oe).
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kʀwɛːʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Viebe
candjî| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | croe |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | creyoz |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | creyans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | croeynut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | croerè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | creyeu |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | croeye |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | creu / creyou |
croere
- (viebe å coplemint) tini come li veur ene sacwè k' on vs dit.
- Dji croe tot çou k' i m' dit.
- Dj' a meyeu l' croere ki d' l' aler vir — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- C' est cwand minme deur a croere, ene afwaire pareye — Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
- On lyi freut croere ki les lives vont ponre so les sås — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) aveur e si idêye (ene sacwè k' on n' sait nén trop cwè pinser dsu) (shuvou d' ene fråzlete ki cmince pa "ki")
- Creyoz vs k' il åreut oizou aler al dicåce tot seu ?
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « a ») accepter sins rnigter (ene sacwè d' ene metowe rilidjon).
- I n' croet nén dpus å Bon Diu k' a ses sints.
- Et télmint k’ ele estént creyåves,
Minme les pus sûtis î creyént. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.130, “Li Casaire des S’colîs” (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) :
Loukîz a : « si croere ». pinser k' on-z est insi.
- Ti t' croes malén ?!
- I s' croet l' cok do viyaedje.
Ratourneures
candjî- bén dj' vou bén croere u: dj' el vou bén croere : fråze po mostrer k' on est bén d' acoird so çou k' èn ôte vént d' dire, ki ça n' sibare nén.
- creyoz m’
- croe dj’ : a m’ shonnance.
- Si dj' poleu, dvins mes tchansons,
Dressî sol tere ki les rafûle,
On sårco d' verdeure, on ploråd,
Dji tchantreu, croe-dj', di totes mes foices. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li Tossaint", p.39 (fråze rifondowe).
- Si dj' poleu, dvins mes tchansons,
- èn croere ni a Diè ni a Diåle
- a ni nén croere
- On m' raconte todi des afwaires a n' nén croere. — André Delchef, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «Li galant de l'siervante», p.5 (fråze rifondowe).
- ni nén esse a croere.
- Çou k' dji m' a rpintou d' aveur cwité m' måjhone, çou k' dji m' è rprind co ouy n' est nén a croere. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.21 (fråze rifondowe).
- c’ e-st a croere ki
Parintaedje
candjî- creyance, creyåve, creyåvté, nén creyåve, creyant, creyince
- ricroere, ricreyou
- acroere
- mescroere, mescreyant
Mots d’ aplacaedje
candjîSinonimeye
candjî- (aveur e l' idêye ene sacwè k' on n' sait nén trop cwè dsu) : pinser, sondjî
- (pinser k' on-z est çoula) : si prinde po
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîtini come li veur ene sacwè k' on vs dit
aveur e l' idêye ene sacwè k' on n' sait nén trop cwè dsu
aveur e l' idêye ene sacwè k' on n' sait nén trop cwè pinser dsu
accepter sins rnigter ene sacwè d' ene metowe rilidjon
a ni nén croere
Francès : invraisemblable (fr), absurde (fr)