sondjî
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « somniare » (sondjî = rever)
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /sɔ̃.d͡ʒiː/ /sɔ̃.d͡ʒi/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /sɔ̃.d͡ʒiː/
- Ricepeures : son·djî
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | sondje |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | sondjîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | sondjans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | sondjnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | sondjrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | sondjive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | sondje |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | sondjî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
sondjî
- (v. sins coplemint) aveur ene idêye.
- Dj' aveu sondjî k' vos n' vénrîz nén.
- JANETE. Sondjîz k’ vos avoz èn efant, savoz. Cénk meye francs !
KINÅVE. (mouwé) – On sait bén k’ c’ e-st ene bele boufe. — Henri Simon, « Janète » 1911, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.128 (fråze rifondowe).
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « a ») pinser a ene sacwè.
- On djoû k’ djaléve a finde les pires,
A vs epoirter l’ betchete do nez,
Dji sondjive, cligntant del påpire,
A m’ tchôde coulêye, bén astançné— Martin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).
- On djoû k’ djaléve a finde les pires,
- (v. sins coplemint) vey des imådjes et des sinnes tins di s' soumey.
- Av sondjî, cisse nute ci ?
- (v. sins coplemint) (imådjreçmint) voleur årdanmint k' ene sacwè si fwaiye.
- Vola çou k' dji sondjive po cwand dj' sereu låvå !
Mins m' sondje n' esteut k' on sondje ! On djoû tot revoléve,
Tot, tot, tot revoléve so les blames d' on fouwåd. — Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li ponne dè gård di bwès, p. 148 (fråze rifondowe). - Dji sondje ki m' potêye si chtroumfe tote seule, mins si n' est nén po ouy — Paul-Henri Thomsin, ratournant Lès schtroumpfs èt lès bèrikes èmacralêyes, 2021, p. 17 (fråze rifondowe).
- Vola çou k' dji sondjive po cwand dj' sereu låvå !
- (viebe å coplemint) vey divins si esprit ene sacwè k' on vôreut advini.
- Dj' a yeu toirt di m' djeter dvins les bresses,
Do ci ki mi åme aveut todi sondjî. — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Pauve kimére" (fråze rifondowe).
- Dj' a yeu toirt di m' djeter dvins les bresses,
Ratourneures
candjî- ni sondjî k’ a.
- Nos vicans dvins on laid sieke,
Les omes ni sondjèt k' a s' tromper ;
I sont ossu fås k' i sont spiegues,
C' e-st a kî sårè l' mî bourder. — HFbl, (ratourné do francès), 1843, p.9 (fråze rifondowe).
- Nos vicans dvins on laid sieke,
- sins må sondjî ou sins må tuzer
- sondjî a må pinser k' ne sacwè ordinaire va må tourner.
Parintaedje
candjî- sondje
- sondjaedje, sondjreye
- sondjeu, sondjåd
- rissondjî
- forsondjî, forsondjaedje, forsondjeu, forsondjreye
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîRatournaedjes
candjîvey des sinnes, tot doirmant; Loukîz a : rever
Pårticipe erirece
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | sondjî | sondjîs |
femrin | sondjeye | sondjeyes |
sondjî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "sondjî".
- Dj' aveu sondjî k' vos n' vénrîz nén.
- Co ene måjhon k' a stî må sondjeye.