clatchî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Mot-brut « clatch » avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	clatche
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	clatchîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	clatchans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	clatchnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	clatchrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	clatchive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	clatche
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	clatchî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

clatchî

(viebe å coplemint) fé rescontrer avou foice (deus sacwès), avou on grand brut.
- Vos poloz clatchî vo tiesse å meur Oubén l' mete sol blok, Vos estoz on bedot d' abatwer — André Gauditiaubois (fråze rifondowe).

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

mete, bouter.
- Èm cuzene aveut bele air po mete el mape, arindjî les ptits fours, les biscûtes et les botayes di totes sôres; mi, dj' åreu clatchî tot çoula so l' tåve et i s' åreut disbrouyî — Jean Goffart (fråze rifondowe).
On dit eto : peter.

F. balancer, jeter, envoyer
dire platezak.
- Ele vos clatche tot çou k' ele pinse come ça vent, sins må sins rujhe — Christine Tombeur (fråze rifondowe).
- No vice-prezidint èm clatche la sins façon K' on n' dit djamåy "prétins"; k' ça n' est nén do walon (J. Orban).
On dit eto : låtchî.

F. assener, déclarer, affirmer, prétendre.

II. [v.s.c.]

taper tot fjhant on setch brut.
- I sint clatchî des bafes, come ene plouve di gurzeas — Michel Renard (fråze rifondowe).
- Li martchand clatchive dins vosse mwin chake côp k' i boutéve; al fén, i rmeteut pîce pa pîce (ramexhné pa J.J. Gaziaux). F. claquer, frapper.

clatchî dins ses mwins u clatchî des mwins : taper ses deus mwins ene siconte l' ôte, po mostrer s' binåjhté. Gn a des cis k' ont des tchalons e leus mwins télmint k' i clatchnut ddins (B. Dechamp). El såle a clatchî des mwins. On dit eto: aplôdi, bravourer. F. applaudir, acclamer, ovationner.

fé on setch et foirt brut.
- Tos les vårlets fijhént clatchî leus escoreyes — Michel Renard (fråze rifondowe).
- La k' on côp d' fizik di tos les diåles a clatchî el påjhirté des teres — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
- Ene brike clatche dins l' viole; Faleut vey cori les feyes (tchanté pa — Bob Dechamps (fråze rifondowe).
- Vos è sovnoz, des banires et des drapeas ki clatchént (W. Bal);
On dit eto : chlaker.

F. claquer, retentir.

III. si clatchî [v.pr.]

si clatchî a rire : rire tot d' on côp, bén foirt.
On dit eto : si peter a rire.

Ratourneures

clatchî l' ouxh : riclôre l'ouxh.
F. fermer, refermer.

Parintaedje

Sinonimeye

(fé rescontrer avou foice) : taper, peter, fote

Ortografeyes

Divant 1900 :

claki : E212 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

clatchî : O0, O4, O90
clakî : O4

E rfondou walon :

clatchî : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

F. taper, cogner