berdouxhî
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « brittus » (Burton), cåzer come on Burton (minme tayon-bodje ki «aberteke», «eburtaker») avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes; adon do minme sourdant k’ el galo « berdasser », li pweturlin-sintondjès « brdassàe », evnd; mot cité dins l’ FEW 1 541b.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /bɛʀ.du.ˈʃiː/ /bɛʀ.du.ˈʃi/ (waitîz cial ådzo e hagnon «ortografeye»)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bɛʀ.du.ˈʃiː/
- Ricepeures : nén rcepåve
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | berdouxhe |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | berdouxhîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | berdouxhans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | berdouxhnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | berdouxhrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | berdouxhive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | berdouxhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | berdouxhî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
berdouxhî (v. sins coplemint)
- cåzer on lingaedje k' on n' comprind nén; må cåzer on lingaedje etrindjir.
- I berdouxhe on pôk l’ almand — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- cåzer bråmint, mins po dire tolminme cwè.
- I berdouxhnut bråmint dtrop po dire totès verités — Félicien Barry (fråze rifondowe).
- Il esteut sô, foirt, minme, et i berdouxhive a lu-minme : Leyon Cranasse a stî tchampete pa amour — Félicien Barry (fråze rifondowe).
- cåzer tot grognant, et k’ on n’ vos etind nén.
- Cwè çk’ i berdouxhe co la ? — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- fé do brut.
- fé do brut tot toumant (dins les montêyes), tot s' kiboutant dins ene bôråde.
- L' ome a berdouxhî bonzet roed al valêye des montêyes do lahôt — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- berdouxhî a faxhene: rôler a faxhene (si leyî rôler come on fagot so ene pindante waide, tot cåzant d' efant ki djouwnut a ça)
- I berdouxhît tos a faxhene,
I s’ kimesbridjît les oxheas,
Si rôlît i disk’ el coujhene
Conte l’ aisse do feu e-n on hopea — Thomas-Joseph Angenot, dins Li viye feme essevleye (fråze rifondowe).
- I berdouxhît tos a faxhene,
Sinonimeye
candjîmå cåzer on lingaedje etrindjir
Parintaedje
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîmå cåzer on lingaedje etrandjî
- Francès : baragouiner (fr)
Sourdants
candjîRifondaedje: