tchåsse
Etimolodjeye 1
candjîS’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « tchåsse », el pout stitchî vaici.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /t͡ʃɔːs/ /t͡ʃaːs/ /t͡ʃoːs/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /t͡ʃɔːs/
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
tchåsse | tchåsses |
tchåsse femrin
- mousmint di linne u di stofe k’ on mete a ses pîs, dizo les solés.
- Mi feye, mi feye, elle aveut froed ses djambes ;
Et mi dji lyi a fwait fé
Des belès longuès tchåsses
Avou des loyires di ganse. — viye tchanson (fråze rifondowe). - Dj' end irè sins tchåsses,
Dji rvindreu m' cou-d'-tchåsses,
Minme a Sint-Tibå,
Dji freu l' voyaedje a pîs tot dschås. — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Po plaire à Nanèsse" (fråze rifondowe).
- Mi feye, mi feye, elle aveut froed ses djambes ;
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîMots vijhéns
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîmousmint d’ linne k’ on mete a ses pîs Loukîz a : tchåssete
Etimolodjeye 2
candjîTayon-bodje latén « calx », lu-minme do vî grek « χάλιξ », khálix (« cawiea »).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /t͡ʃɔːs/ /t͡ʃaːs/ /t͡ʃoːs/ /t͡ʃoː/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /t͡ʃɔːs/
Sustantif
candjîtchåsse femrin (nén contåve)
- blanc prodût tchimike, di fôrmule CaO.
- C’ est leye li pus bele di tot l’ vijhnaedje.
Mågré les cpeteures ki fjhèt toumer s’ tchåsse. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Riv’nou », 1911, p.84 (fråze rifondowe). - Dji voe co did ci ene tote pitite måjhon,
Låvå dins l’ pî-sinte, a l’ orêye do bos,
Tote blankeye al tchåsse, erî do viyaedje. — François Loriaux (fråze rifondowe). - C'è-st-on p'tit viladje di cint èt dès maujones avou deûs trwès grossès cinses èt on tchèstia blanki à 1' tchaus' ; tot ça ramoncelé autou d' l'èglije èt dèl maujone do curé— Émile Gilliard.
- C’ est leye li pus bele di tot l’ vijhnaedje.
Parintaedje
candjî(minme sourdant etimolodjike)