Alofômes di r(i)-
avou ene sipotchåve voyale avou ene divanceye voyale sipotcheye cogne
ridjonde erdjonde rdjonde

Etimolodjeye

candjî

Do viebe « djonde » avou l’ betchete « ri- » des viebes çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -de » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) ridjond
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) ridjondoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) ridjondans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ridjondnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) ridjondrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) ridjondeu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) ridjonde
pårt. erirece (dj’ a, vos av) ridjondou
Ôtes codjowaedjes come ratinde

ridjonde (viebe å coplemint)

  1. djonde (betchete ri- nén radjoutante).
    • Il rdjond ses mwins po dire si ptite priyire Motî Toussaint (fråze rifondowe et rarindjeye).
  2. fé ariver ene dilé l' ôte (deus sacwès).
    • Dji n' a seu rdjonde les deus bokets d' fi.
    • Li scrinî rdjondou totes les plantches eshonne Motî Toussaint (fråze rifondowe et rarindjeye).
  3. rivni ou rariver a costé d’ ene sakî k' est padvant ou viè ene plaece pu lon erî.
    • I fåt k' dj' el ridjonde D.T.W.
    • On-z a cåzé des oujheas ki plént rdjonde l’ Åstraleye è vnant do pôle sud. Lucyin Mahin, Ène bauke su lès bwès d’ l’ Ârdene (fråze rifondowe).
    • On rdjondeut les mexhneus so les steules et c' esteut les cis ki saetchént l' pus åzès djåbes, sins s' fé vey do cinsî, k' avént fini les prumîs Yvon Laurent (fråze rifondowe).
    • Tante Mareye a chamté d' ses pus vite po vni rdjonde Sofeye, si dzôrnêye Pierre-Joseph Dosimont (fråze rifondowe).
    • Dj' a rvinou a doze eures, dj' a leyî mes botes et m'-n impermeyåbe, plins d' berdouye, dins l' intrêye, et dj' a rdjondou ls ôtes a pîs dischås dins l' plaece ki nos mindjéns nos brikets Anne Blanpain (fråze rifondowe).
    • Li fris’ cot’hê, dizos l’båhe dè prétimps,
      Aprinda l’tote foûs-måle novèle
      Qu’amå pau d’timps
      Li djårdinî qwit’reût nosse Walonèye
      Po r’djonde li payîs d’sès tayons
      — Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.84.
  4. tromper co on côp.
    • I m' aveut djondou, mins dji l' a rdjondou ttossu vite.
    • Il a stou rdjondou Motî Toussaint (fråze rifondowe et rarindjeye).
  5. (vî mot) (mot des cinsîs) risserer l' coyonke d' on boû d' atelaedje.
    • Dj' a rdjondou l' boû Motî Toussaint (fråze rifondowe et rarindjeye).

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî
rariver addé onk k' esteut padvant
fé rtoutchî
tromper co on côp

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
aler, raler addé ene djin
si fote ene novele feye d' ene sakî