paiyî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « paiy- » avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /pe.ˈjiː/ /pɛː.ˈjiː/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /pɛː.ˈjiː/
• Ricepeures : pai·yî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	paiye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	paiyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	paiyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	paiynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	paiyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	paiyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	paiye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	paiyî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

paiyî

1. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « après ») ratinde, tot estant sins misse (ene sacwè k' on n' årè motoit nén).
   • Mins so vosse pitite bole, vos n’ avîz k’ a saetchî vosse tcheyire troes asdjamblêyes pus lon. Et vos rwaitîz l’ anuti tot côp k’ vos paiyîz après — Lorint Hendschel, ratournant « Li ptit prince ».
2. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « après ») voleur ene sacwè k' on sait bén k' on årè nén, et ndè divni cåzu malåde.
   • Elle ni fwait djamåy ki d' paiyî après çki les ôtes ont — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
   • Comint çk' on fwait cwand l' breyoe sûne, cwand l' schô d' nosse mame nos emacrale cwand, rapetachant ses plaijhis, el tchå pîle et paiye après ses veyous-voltî — Danielle Trempont (fråze rifondowe).
3. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « po ») pîler, si plinde po-z aveur åk.
   • Il a vnou paiyî por mi lyi dner on pwin — Motî picård d’ El Chonwé (fråze rifondowe).
4. (v. sins coplemint) voleur totes sôres di sacwès, tot cåzant d' ene djin ki n' a rén.
   • D' å long des måjhons må stampêyes,
     Avou leus iys d' gamén ki paiye,
     Les ovrîs vont, sins spwer, biesmint
     S' crever ç' djoû ci po mindjî dmwin — Franz Dewandelaer (fråze rifondowe).
5. (v. å nén dit coplemint) divni nierveus tot nodant les passêyes d' on djibî, tot djåzant d' on tchén d' tchesse.
   • Waite, mi tchén come i paiye; gn a on lapén, surmint — Motî do Coûtchant walon (fråze rifondowe).

Parintaedje

• paiyant
• paiyåd
• paiyeu
• paiyon

Mots d’ aplacaedje

• fé paiyî fé ratinde ene sakî k' a håsse d' ene sacwè.

1. • Dji l' a fwait paiyî divant d' lyi dner di m' toubak — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).

   F. faire languir.

Sinonimeye

atinde, tot estant sins misse

• bediver
• blefer
• djeryî
• teguer

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• péyî : O0, O3, O4
• baîyî : C99

E rfondou walon :

• paiyî : R10 ^(lére)

Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :

• pêyî : ?

Ratournaedjes

{{ratour|ratinde, tot estant sins misse |fr= se languir ^(fr), soupirer ^(fr), gémir ^(fr), désirer ^(fr) avidement

si plinde po-z aveur ene sacwè

• Francès : quémander ^(fr), implorer ^(fr), solliciter ^(fr)

voleur totes sôres di sacwès

• Francès : convoiter ^(fr)

divni nierveus tot niftant les passêyes d' on djibî

• Francès : s’exciter ^(fr)