Walon (Rifondou) candjî

Etimolodjeye candjî

Tayon-bodje latén « obstare » (disfacer, espaitchî), çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes; mot cité dins l’ FEW 7 288a.

Prononçaedje candjî

Viebe candjî

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) oistêye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) oistez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) oistans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) oistêynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) oistêyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) oistéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) oistêye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) oisté
Ôtes codjowaedjes come tchicter

oister (viebe å coplemint)

  1. rissaetchî.
    • I oistêye li pelote di l' orandje djusse comifåt : ni trop tene, ni trop spesse Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
    • Oistans les botayes; gn a pupont d' peket — LDji (fråze rifondowe).
  2. rissaetchî et rmete e s' plaece.
    • Oistez vos djonnes, s' i vs plait.
  3. (pus stroetmint) saetchî evoye tot çou k' i gn a sol tåve après ene eurêye.
    • Vos oistêyrîz bén l' tåve, poyki vos av fini d' magnî.
  4. nén wårder (on mousmint) sor lu.
    • I s’ ont metou d’ acoird kel ci k’ arivreut l’ prumî a fé oister s’ paltot å voyaedjeu sereut rmetou come li pus foirt Jean Cayron. (ratournant Li bijhe et l' solea).
  5. må fé (si ovraedje).
    • I oistêye si bezogne D.T.W.

Ratourneures candjî

  1. oister l’ veye : touwer
    • Aprume nos aveut on oisté l' veye ki on djheut ki nos ravikéns å pus abeye Paul-Henri Thomsin (fråze rifondowe).
    1. si oister l’ veye
  2. oister l' tåve : rissaetchî les schieles. F. débarrasser.; miersipepieuzmint e l’ notule ALW 6.180.

Parintaedje candjî

Sinonimeye candjî

Ortografeyes candjî

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C1 (mins k' a: rôstè, p. 705); S0 (mins k' a ruwaster / rwaster); S117 (mins k' a: rôster), G0 (k' a sins wester = sins tårdjî)

Ratournaedjes candjî

rissaetchî
rissaetchî et rmete e s' plaece
saetchî tot çou k' i gn a sol tåve après ene eurêye