oende
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « ungere » (minme sinse) mot cité dins l’ FEW 14 36a.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɔ̃t/ /oːt/ /ɔ̃de/ /ɔ̃diː/ /lɔ̃t/ /wɛ̃t/ (betchfessî oen)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /wɛ̃t/
- Ricepeures : nén rcepåve
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | oend |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | oendoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | oendans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | oendnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | oendrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | oendeu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | oende |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | oendou |
Ôtes codjowaedjes | come ratinde |
oende (viebe å coplemint)
- mete di l' ôle, u del cråxhe dissu (ene sacwè, ene sakî).
- Oendoz l' machene; ele crîne — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- I fåt oende li tcherete — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- I fåt oende les ouxhs — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- Dj' a todi oendou mes gros solés on côp l' samwinne.
- On oendeut les pates do tchet avou do boure po l' mete a l' ouxh; li prumî côp, i letche ça et i rvént — Jean-Jacques Gaziaux (fråze rifondowe).
- On oend les pîs des tchvås avou d' l' ôle di pexhon — Jean-Jacques Gaziaux (fråze rifondowe).
- froter (ene pårteye do coir) avou èn ôlmint po l' médyî.
- Sinte Madlinne oenda les pîs do Bon Diu — Motî Forir (fråze rifondowe).
- L' ome k' on lome Djezus a fwait on ptit moirtî et i m' end a oendou les ouys, tot djhant: alez vos laver e bassin d' Silowé — Jean-Marie Lecomte, Evandjîle sint Djan (ratournaedje) (fråze rifondowe).
- C' esteut Mareye k' aveut oendou l' Signeur di sint-bon et ki lyi aveut rsouwé ses pîs avou ses tchveas — Jacques Desmet, ratournant l' evandjîle sint Djan avou Joseph Tilkin (fråze rifondowe).
- Dj' a stoirdou m' cour po oende mes poennes — Alexandre Bodart (fråze rifondowe).
- (mot d’ rilidjon) froter di l' ôle sol front d' ene sakî po on sacrumint.
- bate comifåt (ene sakî, ene biesse).
-
on veke oend des efants po leu confirmåcion
Ratourneures
candjîParintaedje
candjî
Sinonimeye
candjî- (mete di l' ôle, del cråxhe) : enôli, ecråxhî
- (bate comifåt) : Loukîz a : Motyince:volêye di côps/walon
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîCodjowa
candjîoende
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « oende ».
- I fåt ki dj' oende l' ouxh del tchambe.
- Cisse pitite Taylandesse la, i fåt k' ele oende dijh a cwénze pratikes tos les djoûs.