mouvter
Etimolodjeye
candjîDo viebe «mouver» (vî mot po « bodjî »[1]), avou l’ dobe cawete « -ter » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /muf.ˈte/ /muf.ˈtɛ/ (fok deus prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /muf.ˈte/
- Ricepeures : mouv·ter
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | mouvtêye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | mouvtez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | mouvtans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | mouvtêynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | mouvtêyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | mouvtéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | mouvtêye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | mouvté |
Ôtes codjowaedjes | come tchicter |
mouvter (v. sins coplemint) (eployî fok u å pus sovint dins des fråzes di noyaedje) (èn nén mouvter, sins mouvter)
- èn nén rmouwer, minme doûçmint, nén fé li mwinde pitit mouvmint, èn nén bodjî.
- Ossu rade, li cofe a rtcheyou å fond do trô e bouxhant come ene tchambe al dicåce, et gn a ene grosse noere hoûlote k' a moussî foû et s' aler mete a djoke al copete di l' åbe ; nosse Djan a dmoré troes djoûs sins mouvter — Anatole Marchal (fråze rifondowe).
- Après tot, il a bén l' droet d' s' amuzer ene betcheye, èm-n ome, après ene djournêye sitampé sins mouvter. — Christian Quinet (fråze rifondowe).
- Adon, sins pus mouvter, dj' a dmoré la po vey çou ki s' aléve passer — Jean-François Brackman (fråze rifondowe).
- Come on djindåre, i ratind asteure sins mouvter — Pol Bossart (fråze rifondowe).
- èn rén dire, èn pont fé d’ brut.
- Il a bizé sins mouvter — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
- La, sins mouvter, nos omes ont apougnî tchaeconk leu saetch po les vudî låvå djondant l' ri d' Inson — Georges Pècheur (fråze rifondowe).
- Sins mouvter, i rote, nén trop rade, mins sins tårdjî non pus — Jean-François Brackman (fråze rifondowe).
- Come on sait bén k' i n' fåt pont moenner d' brut, on stind les lives et les ardwezes dissu l' tåve, pu, sins mouvter, on fwait ses dvwers do mî k' on pout — Joseph Calozet (fråze rifondowe).
- èn nén responde, èn nén rclamer.
- On n' pout nén sins mouvter dmorer come on pavé cwand l' påpe, i prind s' pape a panse petêye — Julos Beaucarne (fråze rifondowe).
- Li mwaisse siervant moennéve li tropea des meskenes, des djårdinîs, des vårlets, des coujhnîs, des gosteus d' vén, et vos nd åroz... kel schoûtént sins mouvter — Lorint Hendschel, So l’ Anuti.
- Merci d' m' awè schoûté sins mouvter — José Schoovaerts (fråze rifondowe).
- si leyî fé, èn nén rbouter ene sakî (ki vos sogne et k’ vos avoz må, ki vos fwait des avances).
- Li leu, ki n' a pupont d' foice, si lait maltôter sins — Joseph Calozet (fråze rifondowe).
- Vos avoz des pîs come des grognons d’ tchén, Vera Aminievna, leyîz mu vos les reschandi ; Vera n’ a nén mouvté — Lucyin Mahin, Vera.
Notule d’ uzaedje
candjîCi viebe cial est siervou å pus sovint dins ene fråze di noyaedje.
Ratourneures
candjî- mouvter mot (S0), mouvter on mot (S117)
Sinonimeye
candjî- (èn nén bodjî) : crankyî
- (èn rén dire, ni pont fé d' brut) : moti
- (èn nén rclamer) : moufter, remoler, rinigter
- (èn nén rbouter) : moufter
Omofoneye possibe
candjîmoufter (brognî) (pout rascovri les sinses 3 & 4 di "mouvter")
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : E1
Ratournaedjes
candjî(sovint li tradujhaedje del tourneure "sins mouvter")
sins cåzer, sins pont fé d' brut
sins rclamer
èn nén dire non