Etimolodjeye

candjî

Calcaedje do francès « ma tante » (nosse matante); (li mot est scrît aplaké, ca l' diterminant francès «ma» n' a nén stî rwalonijhî).

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
matante matantes

matante femrin

  1. sour u bele-sour do pa u del mame.
    • Ele breyeut sol fosse di s' fré et ele n' åreut nén yeu ndalé sins s' matante ki l' a prins pal mwin et l' moenner evoye Jules-Joseph Pirot (fråze rifondowe).
    • Sul bôrd dè Sambe, èt pièrdu dins l’ fumêre,
      Wèyèz Couyèt avè s’ clotchî crawieus ?
      C’èst la k’ dèmeure èm matante Dorotéye,
      Veuve d’èm mononke Andriyin du Crosteu.
      Jacques Bertrand, Lolote.
  Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
  1. (dins èn arinnoe)
    • C’ est seur des cis ki vnèt heyî. C’ e-st ouy li djoû, edon, matante ?Henri Simon, « Li Neûre Poye » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.57 (fråze rifondowe).
  2. si matante åreut des rowes, ça freut ene bele tcherete u : si matante åreut des roles, ci sereut ene oto u : si matante åreut ene rôlete, ci sereut ene berwete u : si matante åreut des rôletes, ci sereut ene trotinete; : u:

(måhonteus) si matante åreut des coyes, ci sereut mononke; : u: (radoûcixhanmint) si matante end åreut, ci sereut mononke : dijhêyes po onk ki fwait tot ene divize avou des "si"; gn a pont d' avance di fé des supôzicions avou toplin des "si".

  1. rabressî come les matantes : tot fjhant troes båjhes.
    On dit eto: come al dicåce.
  2. viye comere.
    • Elle a dmoré matante Motî Forir (fråze rifondowe).
    F. célibataire.
  3. (ene miete fotant) feme pus viye ki vos, et k' on lyi doet l' respet.
    • Avans dju rî, don, vormint, cwand vs avoz lomé l' beguene "matante" Joseph Lahaye (fråze rifondowe).
  4. (foclore walon) no di sacwantès femes (pus viyes) dins l' soce Rweyål Club walon d' Måmdey.

Ratourneures

candjî
  1. matante di souke: matante k' a bråmint des cwårs, et k' on fwait åtoû d' leye.
  2. si matante end åreut, ci sereut mononke
  3. rabressî come les matantes

Mots d’ aplacaedje

candjî

Contråve

candjî

Rilomêye do mot

candjî

Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
sour u bele-sour do pere u del mere (po djåzer d' leye)
po-z atôtchî cisse djin la