schiråde
(Redjiblé di eschiråde)
Ordinairmint | Dirî cossoune s’ on prononce /sk/ |
---|---|
schiråde | eschiråde |
Etimolodjeye 1
candjîBodje « schir- », bodje A do viebe « schirer », avou l’ cawete « -åde »; mot cité dins l’ FEW 17 105b.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /hi.ˈʀɔːt/ /hi.ˈʀaːt/ /ʃi.ˈʀaːt/ /ʃi.ˈʀoːt/ /ʃy.ˈʀaːt/ /ʃœ.ˈʀaːt/ /ʃœ.ˈʀoːt/ /ʃe.ˈʀoːt/; miersipepieuzmint e l’ notule ALW 15.60 ; (betchfessî sch, halcrosse rîlêye)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ski.ˈʀɔːt/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
- Ricepeures : schi·råde
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
schiråde | schirådes |
schiråde femrin
- (mot d’ medcén) (contåve) grande plåye, fwait pa åk ki côpe.
- (imådjreçmint) plaece d' on frut, d' ene plante la k' on a côpé.
- D' on côp d' dint, dji råye li tiesse a on boket d' frut, pu djel here e souke ki s' vént plaker sol schiråde — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- (mot d' costire) (contåve) longou disfijhaedje d' on mousmint shuvant les fis del sitofe.
- I s' a fwait ene bele schiråde al marone tot zouplant les fis d' ronxhe.
-
schiråde al mashale
-
schirådes a on bleudjine
Ratourneures
candjî- A l' schiråde, Mareye k' est malåde (u: Mareye Maråde); å grand feu, les shijhes e feu u : Al schiråde, Hinri k' est malåde; å grand feu, Hinri k' est djoyeus u : Al schiråde, po les malådes; å grand feu, po ls amoreus : criyaedje del schiråde (pitit feu).
Sinonimeye
candjî- (grande longowe plåye): kernaxhe, scherlaxhe
- (schiraedje d' on mousmint): cénk
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : R13
Ratournaedjes
candjî- F. blessure, entaille, déchirure, balafre, estafilade
- déchirure
Etimolodjeye 2
candjîCalcaedje « achoura » (motoit pal voye do trouk), avou l’ cawete « -åde » (fåsse cawete).
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
schiråde | schirådes |
schiråde femrin todi singulî (nén contåve)
- (foclore) (cronolodjeye) pitit feu di strin u d' fetchires k' on fwait å crås mårdi, et fé potchî les djins k' ont bén magnî ådzeu (i schirèt l' feu po n' nén "schirer" zels-minmes).
- (mot d’ houyeu) pitit feu ki fwait splôzer l' gaz et fé on raboula.
- -Ki l' Bon Diu m' endè wåde !
Sinte Båre n' e-st ele nén la ?
-I n' fåt k' ene simpe schiråde :
On dmeure e raboula !— Martin Lejeune, "Tot riv’nant dè beûr" (fråze rifondowe).
- -Ki l' Bon Diu m' endè wåde !
-
zouplaedje al schiråde (pitit feu)
Sinonimeye
candjîRatournaedjes
candjî- petit feu