Loukîz eto : djalter.

Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « gelare » (minme sinse), avou a-divnance del voyale do prumî pî, çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Tins Codjowa
Ind. pr. : i djale
Ind. fut. : i djalrè
D.I.E. : i djaléve
Suddj. pr. : k' i djale
Pårt. er. : il a djalé

djaler

  1. ((v. sins djin)) fé on tins wice ki l' aiwe toûne a glaece.
    • I va djaler del nute: les stoeles xhinèt des dints.
    • Schoyoz l' feu, Zabele, Pu vnoz dins mes djnos; Po nos tni tchôd cwand i djale, Recoulotans nos Jacques Bertrand (fråze rifondowe).
    • Gn-a l’ timps qu’èst tot cu d’zeû, cu d’zo,
      I djale à l’uch, bolant en d’dins,
      Dimoroz vêla dins l’ culot,
      Dj’ rabroke d’lé vos pwârté pa l’ vint
      Jacques Desmet.
  Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

II. [v.s.c.]

  1. dins les djeus d' efant, end aler pus lon erî di çou k' on doet trover.
    • Ti djales… asteure ti broûles.
    rl a: broûler. F. s'éloigner.
  2. (uzaedje disconsyî) edjaler.
    • Mes fleurs djalèt l' ivier.

III. (uzaedje disconsyî) [v.c.] edjaler. Li froed a djalé mes canadas.


Ratourneures

candjî
  1. djaler tot blanc : djaler et k' on croet k' on-z a spårdou ene blanke poure totavå.
    On dit eto: reler, mårler. F. gelée blanche.
  2. djaler a furlotches : djaler et k' gn a come des furlotches ki pindèt ås coxhes.
    On dit eto: djivronde. F. givrer.
  3. djaler a tchandeles; djaler a glaece : djaler foirt, et k' gn a des tchandeles di glaece après les toets.
  4. djaler a biesse u : djaler a pire finde : djaler foirt.
    rl a: fé xhiltant.
  5. pus djale-t i, pus strénd-t i : dijhêye cwand ça va todi pus må.
  6. i n' djale nén so l' mårlaedje : cwand il a mårlé (relé), et k' ça dmeure, li nute ki vént, i n' ridjalrè nén.
  7. raetchîz dsu et priyîz l' Bon Diu k' i djale ! : dijhêye po balter ene sakî k' a spiyî on casson: s' i djale, les bokets si vont rcoler.
  8. djaler a finde les pires : djaler timpesse.

Parintaedje

candjî

(minme sourdant etimolodjike)

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
djaler