betchter

Loukîz eto : begter.

Walon (Rifondou) candjî

Etimolodjeye candjî

Bodje « betch » avou l’ cawete di codjowaedje « -ter » des viebes.

Prononçaedje candjî

AFE :
- diferins prononçaedjes : /bɛt͡ʃ.te/ /bɛt͡ʃ.tɛ/ /bɛk.te/ Modele:3pr
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bɛt͡ʃ.te/
Ricepeures : betch·ter

Viebe candjî

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	baltêye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	baltez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	baltans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	baltêynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	baltêyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	baltéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	baltêye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	balté
Ôtes codjowaedjes	come tchicter

betchter

(viebe å coplemint) :
1. diner des ptits côps d' betch.
  - Li moxhon vént betchter m' finiesse cwand k' il a fwin.
  - Po m' vini dire «diewåde» si vite ki l' djoû pondeut, l' oronde betchtéve so m' cwårea (Bernard Bellefontaine).
2. magnî a ptitès betcheyes, sins fwin.
  - I n' magne cåzu pus, djusse betcher si amagnî.
3. {fé araedjî.
  - Il a yeu l' air di m' betchter rapoirt a m' galant, mins il a stî bén colé — F. Deprêtre (fråze rifondowe).
4. diner toltins des ptits betches.
  Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
5. (mot des cinsîs) passer ene tcherwè avou ene ledjîte îpe, divant d' semer.
  Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
(v. sins coplemint) :
1. magnî a ptits côps ås plats po les sayî, divant k' on n' les sieve.
  Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
2. magnî a ptitès betcheyes, sins fwin.
  - Si vos travayrîz al terasse, on n' vos vireut pus betchter come vos l' fijhoz a tåve.
  - Mindjîz, savoz; ni vnoz nén betchter.
3. (mot d’ pexheu) hagnî ås amoices, tot djåzant d' pexhons.
  - Ça betchtêye, ô, vos, Ujinne ?
4. magnî les foyes, les brostions des håyes, des åbes, magnî des cruwås pa ptitès betcheyes, e bodjant bråmint d' plaece, tot cåzant d' biesses magneuses di yebe(gade, djirafe, antilopes).
  - Li vatche eyet l' djirafe sont deus magneus d' yebe; mins l' vatche paxhe, eyet l' djirafe betchtêye.
5. naivyî so internete, tot alant so mwintès waibes, sins î dmorer lontins.
  Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.

Ratourneures candjî

ça betchêye : les pexhons hagnèt-st a l' amoice.

Parintaedje candjî

betchteu

Sinonimeye candjî

(magnî a ptitès betcheyes, sins fwin) : betchoter, plitchter
(diner toltins des ptits betches) : betchoter, cobetchî

Ortografeyes candjî

Divant 1900 :

bechtez : E212 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

E rfondou walon :

betchter : R9 ^(lére), R10 ^(lére)

Ratournaedjes candjî

diner des ptits côps d' betch

Francès : béqueter ^(fr)

magnî a ptitès betcheyes, sins fwin

Francès : mangeoter ^(fr), grapiller ^(fr)

fé araedjî

Francès : titiller ^(fr), taquiner ^(fr), pousser à bout ^(fr)

diner toltins des ptits betches

Francès : baisoter ^(fr), couvrir de baisers

passer ene tcherwè avou ene ledjîte îpe, divant d' semer

Francès : ameublir ^(fr), herser ^(fr)

magnî a ptits côps ås plats po les sayî, divant k' on n' les sieve

Francès : grignoter ^(fr), manger ^(fr) entre les repas

hagnî ås amoices

Francès : mordre à l'hameçon ^(fr)

magnî les foyes, les brostions des håyes, des åbes, magnî des cruwås pa ptitès betcheyes, e bodjant bråmint d' plaece, tot cåzant d' biesses magneuses di yebe

Francès : brouter ^(fr) les feuilles des arbres, les haies, brouter ^(fr) des petites touffes par-ci par-là (nén ratournåve direk e francès)

naivyî so internete, tot alant so mwintès waibes, sins î dmorer lontins

Inglès : to browse ^(en)
Francès : surfer ^(fr)

Walon (viye rifondowe) candjî

Viebe candjî

betchter (v. sins coplemint)

begter.
- Ossu, diviè les dijh eures, nost Ernou, tot tournisse,
  Si dressa pwis derit : – Si dji vs tape ene divize
  Motoit bén tot betchtant, c' est po rmercî di m' mî
  Li boune dame del måjhone ki nos rçût si voltî
  — Louis Lagauche, "Mayon" (1923), p. 58 (fråze rifondowe).

Parintaedje candjî

Ratournaedjes candjî

Loukîz a : begter