betchter
Etimolodjeye
candjîBodje « betch » avou l’ cawete di codjowaedje « -ter » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /bɛt͡ʃ.te/ /bɛt͡ʃ.tɛ/ /bɛk.te/ Modele:3pr
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bɛt͡ʃ.te/
- Ricepeures : betch·ter
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | baltêye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | baltez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | baltans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | baltêynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | baltêyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | baltéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | baltêye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | balté |
Ôtes codjowaedjes | come tchicter |
betchter
- (viebe å coplemint) :
- diner des ptits côps d' betch.
- Li moxhon vént betchter m' finiesse cwand k' il a fwin.
- Po m' vini dire «diewåde» si vite ki l' djoû pondeut, l' oronde betchtéve so m' cwårea (Bernard Bellefontaine).
- magnî a ptitès betcheyes, sins fwin.
- I n' magne cåzu pus, djusse betcher si amagnî.
- {fé araedjî.
- Il a yeu l' air di m' betchter rapoirt a m' galant, mins il a stî bén colé — F. Deprêtre (fråze rifondowe).
- diner toltins des ptits betches.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
- (mot des cinsîs) passer ene tcherwè avou ene ledjîte îpe, divant d' semer.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
- diner des ptits côps d' betch.
- (v. sins coplemint) :
- magnî a ptits côps ås plats po les sayî, divant k' on n' les sieve.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
- magnî a ptitès betcheyes, sins fwin.
- Si vos travayrîz al terasse, on n' vos vireut pus betchter come vos l' fijhoz a tåve.
- Mindjîz, savoz; ni vnoz nén betchter.
- (mot d’ pexheu) hagnî ås amoices, tot djåzant d' pexhons.
- Ça betchtêye, ô, vos, Ujinne ?
- magnî les foyes, les brostions des håyes, des åbes, magnî des cruwås pa ptitès betcheyes, e bodjant bråmint d' plaece, tot cåzant d' biesses magneuses di yebe(gade, djirafe, antilopes).
- Li vatche eyet l' djirafe sont deus magneus d' yebe; mins l' vatche paxhe, eyet l' djirafe betchtêye.
- naivyî so internete, tot alant so mwintès waibes, sins î dmorer lontins.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
- djåzer tot s' trebouxhant so les mots.
- - Ni s' dispitéve t on nén cial cwand dj' a rintré ?
- Siya ... pocwè, lyi dmanda tot betchtant l' poirteu.— Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.78 (fråze rifondowe). - Vos l' kinoxhoz bén don l' camus Mémé [...] k' a ene matante ki betchtêye et on mononke k' est xhalé. — Joseph Mignolet, "Milionêre !" (1934), p.5 (fråze rifondowe).
- - Ni s' dispitéve t on nén cial cwand dj' a rintré ?
- magnî a ptits côps ås plats po les sayî, divant k' on n' les sieve.
Ratourneures
candjî- ça betchêye : les pexhons hagnèt-st a l' amoice.
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjî- (magnî a ptitès betcheyes, sins fwin) : betchoter, plitchter
- (diner toltins des ptits betches) : betchoter, cobetchî
Ortografeyes
candjîRatournaedjes
candjîmagnî a ptits côps ås plats po les sayî, divant k' on n' les sieve
hagnî ås amoices
- Francès : mordre à l'hameçon (fr)
magnî les foyes, les brostions des håyes, des åbes, magnî des cruwås pa ptitès betcheyes, e bodjant bråmint d' plaece, tot cåzant d' biesses magneuses di yebe
naivyî so internete, tot alant so mwintès waibes, sins î dmorer lontins
djåzant tot s' trebouxhant so les mots
- Francès : bégayer (fr), bafouiller (fr)
Viebe
candjîbetchter (v. sins coplemint)
- begter.
- Ossu, diviè les dijh eures, nost Ernou, tot tournisse,
Si dressa pwis derit : – Si dji vs tape ene divize
Motoit bén tot betchtant, c' est po rmercî di m' mî
Li boune dame del måjhone ki nos rçût si voltî
— Louis Lagauche, "Mayon" (1923), p. 58 (fråze rifondowe).
- Ossu, diviè les dijh eures, nost Ernou, tot tournisse,
Parintaedje
candjîRatournaedjes
candjîLoukîz a : begter