Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « allocare » (louwer), adon racuzinåve avou l' francès « allouer » eyet l' inglès to inglès « allow ».

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) alowe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) alouwez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) alouwans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) alouwnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) alouwrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) alouwéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) alowe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) alouwé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

alouwer (viebe å coplemint)

  1. eployî (copurade po ene sacwè k' on paye).
    • E l' ivier, on-z alouwe beacôp d' ôle et d' hoye.
    fåte di bon, li måva s' alouwe : dijhêye po dire k' i s' fåt continter di çou k' i gn a.
  2. uzer, divni vî ou si sketer d' aveur sitî bråmint eployî.
    • Mes tchåsses sont-st alouwêyes al betchete. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Mes solés sont-st alouwés.
    • Alouwer s' santé a shijhler.
    • Mi, dj' a li stoumak alouwé (Sourdance : Quatre dialogues de paysans (1631-1636), ramexhnés pa Jean Haust)
    • Po qu'nos n'alouwanse nin bin vite
      L'èritèdje di nos ratayons,
      Ratokans l'feû di nosse Walon
      Et nos rârons tote nosse dibite.
      Paul-Henri Thomsin.
  3. dispinser, furler.
    • E l' ivier, on-z alowe beacôp d' hoye et d' ôle. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Divins on grand manaedje, on-z alowe des aidants ki c' e-st ene sogne. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • I n' fåt nén alouwer a målvå.
    • Il alouwe ses çanses fwait-a-fwait k' i les wangne.
    • Ele alowe voltî ene dimeye pice. Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Buskintege", p.17 (fråze rifondowe).
    • On n’ oize ahonti l’ ritchåd
      K’ alowe ses çanses a målvå. Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « C’è-st-ine couyonåde», 1922, p.128 (fråze rifondowe).
  4. (viebe å prono) :  Loukîz a : « s’ alouwer ».

Ratourneures

candjî
  1. sins alouwer èn aidant

Parintaedje

candjî

Mots d’ aplacaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Contråve

candjî

Fås amisse

candjî

Li francès « allouer » et l' inglès « allow » n' ont nén l' minme sinse.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
dispinser
alouwer