Etimolodjeye

candjî

Bodje neyerlandès « verzinnen » (mådjiner, edvinter) çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes çou ki dene on mot avou l’ dobe cawete « -iner » des viebes; mot cité dins l’ FEW 17 426a.

Prononçaedje

candjî

verziner


Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) verzene
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) verzinez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) verzinans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) verzinnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) verzinrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) verzinéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) verzene
pårt. erirece (dj’ a, vos av) verziné
Ôtes codjowaedjes come copiner
  1. (v. sins coplemint) s' ocuper d' totes sôres di cayets, tot bodjant d' plaece a tchaeke côp, oudon: dimorer la sins sawè cwè fé.
  2. (v. sins coplemint) roter a håre et a hote, sins såme, bodjî toltins.
    • Cwè çk' il a a verziner insi ? Motî do Coûtchant walon (fråze rifondowe).
    • Li ptit Djan, k' on aveut lomé come si pere, verzinéve pattavå l' tchambe Émile Pècheur (fråze rifondowe).
    • Cwand dj' esteu gamén, dji ramasséve ene petêye dirî l' oraye paski dji n' arestéve nén d' verziner Dimitri François (fråze rifondowe).
  3. (v. sins coplemint) tourner dins l' tiesse, tot cåzant des pinsêyes.
    • Dji sai k' i gn a des moudreus ki s' ont rassåvé e Beldjike. Gn a minme des macherseurs ladvins. Fåt nén dmander çou ki verzene dins l' tiesse des djins a ces moumints d' sotreye la Lucyin Mahin, Li batreye des cwate vints.
    • Neni, et c' est çoula eto, li radio. Ôre li vwès sins vey li tiesse, ça nos leye adviner. Ça leye verziner l' mådjinåcion Lucyin Mahin.
    • Leyîz m' loukî sol boird do bî
      Les roufions ki bagnèt leus pîs.
      Espaitchîz ki m' tuza n' verzene
      Avå les payis k' on les ctchene Lucyin Mahin.
  4. (viebe å coplemint) fé tourner (des pinsêyes) dins s' tiesse.
  5. (viebe å coplemint) fé tuzer (ene djin) a totes sôres sins moenner s' tuzaedje.
    • Çou k' a fwait li pus verziner Smal, c' est les candjmints d' après l' guere di 1940-45, avou li skepiaedje di deus sôcietés: li cene des ptits viyaedjes ki dmoréve avou ses viyès uzances, eyet li cene modiene, ki bodjive al cwatrinme vitesse Lucyin Mahin.

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C13, C62, O5, O90, O92, S109, E1

Ratournaedjes

candjî
s' ocuper a totès sôres di ptits ovraedjes
bodjî toltins
tourner dins l' tiesse, tot cåzant des pinsêyes
tuzer a totes sôres

Sourdants

candjî

Etimolodjeye: Motî d’ Nivele a «vèrzinéye» (tayon-bodje neyerlandès); dedja dné pa Omer Jodogne dins Mélanges de lingusitique romane offerts à M. Jean Haust, Vaillant-Carmanne, Lidje, 1939, p. 237.