Alofômes di s(i)- / (e)s-
Cogne prumrece
(dirî voyale)
Dispotchaedje
(dirî cossoune)
Divanceye voyale
(dirî cossoune)
screne sicrene escrene

Prononçaedje

candjî

Etimolodjeye 1

candjî

Tayon-bodje vî francike * «skīna» (schinon del djambe) (avou on ristitchî R), adon parint avou «schene» et s' famile di mots, eyet l' francès «échine».

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
screne screnes

screne femrin

  1. (mot d’ mangon) schene d' ene biesse di botchreye touwêye et ctaeyeye, aprume di pourcea; d' on djibî, aprume di tchivroû.
    • El botchî m' a côpé on morcea a l' escrene do dos. Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • Cwand t' as fwait del vudî, ti pourcea, i lyi fåt soyî li screne e deus.
  2. (antomeye des biesses) schene d' ene vicante biesse.
    • (a onk ki sogne må ses biesses, mocresmint) Frotez lzî l' escrene avou l' avoenne ki dmeure dins leu batch. Motî do Coûtchant walon (fråze rifondowe).
    • Les royons et les tiesses di tchén, end a dipus k' des trotwers rôlants; on-z est rdoxhî ladsu co pus k' so li screne d' on chamo. Chantal Denis (fråze rifondowe).
  3. (antomeye) schene d' ene djin.
    • I s' a cassé li screne des rins. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Dj' a må dins l' escrene do dos. Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • Il aveut stî touwé a l' aminwer pa ene båre di fier ki lyi aveut brijhî li screne do cô. Félicien Barry (fråze rifondowe).
    • Ti rotes. Ti screne pout ravizer ene montêye. Léon Warnant (fråze rifondowe).
  4. (pa stindaedje do sinse) dos d' ene djin.
    • C’ n’ esteut nén l’ prumire feye
      Ki sinteut so si screne, atoumer les måleurs. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.57, “Li Feume Malâde” (fråze rifondowe).
    • Dj' inméve bén li brut des oujhenes des lamineus ås lådjès screnes, des bouxheus-dvant et des clawteus. Richard Joelants (fråze rifondowe).
    • Si on vs tchôke çoula sol dos et k' i vs fåt roter avou des eures å long, ebén, po fini, çoula vs shonne beazet pezant so li screne (Fré Lucas).
  5. (imådjreçmint) pårteye dizeutrinne d' on bastimint.
    • A tchaeke pire di t’ pôve viye sicrene
      Dj’ a leyî ene pårt di mes botkenes. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.56, “Li Pont d’Bavîre” (fråze rifondowe).
 
screne di grosse biesse côpêye a deus
Parintaedje
candjî

 Loukîz a : « schene »

Ortografeyes
candjî

{{Orto | sikrenn = E203 | s(u)crenne = E212 | s(i)crènne = E167 | scrène = E1, O0 | s(u)crène = E212 | crène = O0, O3 | screne = R11, R13 }

Ratournaedjes
candjî
schene di pourcea
schene d' ene djin  Loukîz a : schene
dos  Loukîz a : dos
 
borin "èscriène", di minme sourdant ki "screne"

Etimolodjeye 2

candjî

Tayon-bodje vî francike * « skreunia », vî lingaedje d’ oyi « escreine » (minme sinse), e francès « écraigne », k’ a dné eto l’ picård « écrienne » u co l’ lorin « acrogne » ; mot cité dins l’ FEW 17 134a.

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
screne screnes

screne femrin

  1. shijhe etur vijhéns ou soçons eyu çk’ on tchante, on raconte.
    • I rcomince a awè des screnes. Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • Ç’ a stî ene bele escrene. Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
    • El escrene ki vént si frè l’ 25 di nôvimbe.
Ratourneures
candjî
  1. aler, vini a screne : aler, vini al shijhe.
  2. fé screne : dimorer shijher.
  3. tchaeke djoû a si escrene
  4. ene escrene èn våt nén todi ene tchandele
Parintaedje
candjî

screner, screneu, screnoe (ALW 17 p. 189)

Sipårdaedje do mot
candjî

w. do Coûtchant

Ortografeyes
candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :


Ratournaedjes
candjî
shijhe  Loukîz a : shijhe