rataker
Etimolodjeye
candjîDo viebe « ataker » avou l’ betchete « ri- » des viebes; çou ki dene on mot avou l’ dobe betchete « ra- » des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀa.ta.ˈke/ /ʀa.ta.ˈkɛ/ /ʀa.ta.ˈkiː/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀa.ta.ˈke/
- Ricepeures : ra·ta·ker
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | ratake |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | ratakez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | ratacans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | ratacnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | ratacrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | ratakéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | ratake |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | rataké |
Ôtes codjowaedjes | come viker |
rataker
- (v. sins coplemint) ricmincî.
- Mins ci n' est k' ene poizêye,
Vite i ratacront— Henri Simon, "Å bourlå" (1883) (fråze rifondowe). - Vos n’ mi vôrîz nén vey rataker, edon, portant ?… — Arthur Xhignesse, « Bwègnes mèssèdjes & pititès gotes » (1905), p.15 (fråze rifondowe).
- Et l' djeu ratake avou des xhaxhlådes et des tchawaedjes: l' ome a si bon del djoye di s' cint-meye. — Mariette Chinon (fråze rifondowe).
- Mins ci n' est k' ene poizêye,
- (v. sins coplemint) (mot d’ militaire) ataker cor on côp.
- Li moudreu a co rataké.
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « a ») ricmincî a.
- La k' i ratake a ploure !
- Ossu, qwand l’ome veût leûs-èhowe,
i s’ sint tot honteûs dè n’ rin fé,
ca, d’on côp, dispièrtant sès dj’vås,
vola qu’i rataque a tchèrwer
— Henri Simon, Li pan dè Bon Diu, Li tchèrwèdje.
Ratourneures
candjî- Si t' kete a raté, t' as k' a rataker : fråze (måhonteuse) k' imite les sons do djaponès.
- po rataker : tite metou dizeu l' editoriå d' ene rivuwe. F. editorial.
- li moudreu a co rataké il a fwait on novea mwais côp. F. il a encore frappé.
- ratacans : si dit cwand on vout rivni a ene sacwè dvins on cåzaedje.
- Ratacans ! Graphopoulos vént a Paris po k' nos l' metanxhe a houte di dji n' sai cwè — Paul-Henri Thomsin, ratournant Maigret èt l’danseûse d’å Gai-Moulin, 1994, p. 33 (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjî- ratacaedje, ratacåjhe
- Loukîz a : « ataker »
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîE rfondou walon :
- rataker : R13
Ratournaedjes
candjîricmincî
- Francès : recommencer (fr)
ataker cor on côp
- Francès : lancer une nouvelle attaque