Loukîz eto : Pire.

Etimolodjeye 1

candjî

Tayon-bodje latén « petra » (minme sinse).

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
pire pires

pire femrin

  1. (nén candjåve) (djeyolodjeye) rotche (deure matire).
    • Li måjhone est basteye sol pire: ele ni pout må d' esse schovêye evoye pås grossès aiwes.
  2. boket d' rotche.
    • Ene cårire di pires.
    • Ene divanteure di pire
Sinonimeye
candjî

cayô, cawiea

Ratourneures
candjî
  1. deure come del pire
  2. cour di pire
  3. rôlante pire: pire ki vént djus tot rôlant dins ene cårire.
  4. doirmi come ene pire
Mots d’ aplacaedje
candjî
Parintaedje
candjî
Sinonimeye
candjî

cayô, cawiea, rotche

Dizotrins mots
candjî
Rilomêye do mot
candjî

Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke

Ortografeyes
candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjî
boket d' rotche

Etimolodjeye 2

candjî

Tayon-bodje latén « peior »

Prononçaedje

candjî

Addjectif

candjî

pire (ki)

  1. pus mwais, pus måva.
    • Il est co pire ki s' pa.
  2. pus grave, pus teribe.
    • Il est on pô drole, mins gn a pire ki lu
    • Ele drouve ès boke, eyet ça dvént pire k' on hoûlåd d' fosse; ay, mes orayes ! Dominique Heymans (fråze rifondowe).
  3. pus målåjhey.
  Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
    • I fåreut raler el sicole; ça, c' esteut co pire k' el pecole (L. Gillet).
    esse pire k' araedjî po : esse rindou après (on plaijhi, ene drouke).
    • Il est pire k' aradjî po foumer: i distrurè s' santé (P. Defagne). Franwal: ahåyant po: "complètement dépendant de".
    raconter pire ki pinde : raconter des foirt gravès mintes.
    • Il ont raconté pire ki pinde dissu nozôtes (P. Defagne). Franwal: ahåyant po: "raconter les pires insanités, calomnies".
  1. fé pire ki po pinde (a ene djin, a ene biesse) : el fé sofri mårtir. Franwal: ahåyant po: "martyriser".
  2. pus pire (ki) : pire ki.
    • Regrami, c' est on mot d' Vervî ki vout dire "divni pus pire" tot djåzant d' ene maladeye (Siplitchant motî).
  3. gn a rén d' pire : gn a rén d' pus mwais, di pus grave:
    • Mindjî do tchocolåt, gn a rén d' pire po l' ci k' a soe (P. Defagne).
  4. ebén tant pire ! : ebén on s' endè pasrè (mostere k' on rnonce a ene sacwè po-z awè ôte tchoi).
  5. tant pire po : i fårè bén sopoirter (on dzavintaedje ki va avou ene sacwè).
    • I m' a apicî po m' froter, et tant pire po mes brognes (M. J. Cheruy).
    F. pis (que).

Ratourneures

candjî
  1. Pus k' on-z avance, pire est çki c' est : avou l' tins, c' est todi pus grave. Franwal: ahåyant po: "la situation se détériore, se dégrade; c'est un processus de pourissement".
  2. Pire ki ça, valet ! : gn a co ene sacwè d' pus grave.
  3. pus laid ki.

Adviebe

candjî

pire

  1. .
    å pire aler : tot metant les cayets å pé.
    fé pire ki bén : volou fé ene sacwè d' bén, mins al fén, c' est ene sacwè d' må.
  2. I n' såreut aler pire ki d' triviè : u c' est co pire ki pire : on-z est å pus må; ça n' såreut aler pus må. Franwal: ahåyant po: On est dans la merde jusqu'au cou".
  3. c' est on mî po ndaler pire : ça a l' air di ndaler mî, mins c' est po-z aler pus må par après.
    F. amélioration passagère, fausse guérison, rémission transitoire.

Sustantif

candjî

pire todi singulî

  1. çou k’ i gn a d’ pé.
Ratourneures
candjî
  1. li pus pire : li pire.
    • Piede ses ouys, c’ est l’ pus pire.

Sipårdaedje do mot

candjî

Coinreces walon do Coûtchant, do Mitan et del Basse-Årdene.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Omofoneye possibe

candjî

Pire

Prononçaedje

candjî

Adviebe

candjî

pire (nén candjåve)

  1. (co) .
    • Le remède est pire que le mal.
      Li rméde est co pé ki l' må.