ouy
Etimolodjeye 1
candjîTayon-bodje latén « hŏdĭē » (« hodie ») (minme sinse), lu-minme on spotchî aplacaedje di tayon-bodje latén « hŏc » (« hoc ») tayon-bodje latén « diē » (« die ») (ci djoû cial), adon racuzinåve avou l' vî francès « hui », d' wice vént l' adviebe francès aujourd'hui.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /uːj/ /yː/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 3.147
- (pa rfrancijhaedje) /uj/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /uːj/
- Ricepeures : nén rcepåve
Adviebe
candjîouy (nén candjåve)
- li djoû k’ on-z est.
- Nos estans ouy dimegne — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Li djournêye d' ouy est pus froede ki l' cene d' ir — Motî Forir (fråze rifondowe).
- C’ est ouy li fiesse del pårotche.
- Ouy, dj’ a ptchî do sepi si l’ cir est todi bleu. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Soliloque », 1912, p.93-94 (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- ouy al nute, ouy å matén
- ci n’ est nén po ouy : çoula n' va nén torade atoumer.
- Dji sondje ki m' potêye si chtroumfe tote seule, mins ci n' est nén po ouy — Paul-Henri Thomsin, ratournant Lès schtroumpfs èt lès bèrikes èmacralêyes, 2021, p. 17 (fråze rifondowe).
- pal djoû d’ ouy : e nosse tins.
- est-ce po ouy ou po dmwin
- ni rmetoz nén a dmwin çou k' vos poloz fé ouy
Mots d’ aplacaedje
candjîSinonimeye
candjîOmofoneye possibe
candjî/yː/ : oû, u (ou, oudon-bén), ou (wice)
Sipårdaedje do mot
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîLoukîz a : enute
Etimolodjeye 2
candjîouy | iy |
Tayon-bodje latén « ŏcŭlus » (« oculus ») (minme sinse)
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /uːj/ /uj/ /œːj/ /yː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /uːj/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
ouy | ouys |
ouy omrin
- (antomeye) organe ki sieve a vey clair.
- Drovoz vos ouys, vos voeroz clair.
- (botanike) tot pitit djeton d’ ene plante.
Sinonimeye
candjîRatourneures
candjî- aveur les ouys pus grands ki l’ vinte
- Aveur les ouyes pus grands ki l’ vinte. — Motî Cambresier (fråze rifondowe).
- ouys come ene marcote, ouys di marcote
- fé des crolés ouys
- fé des lådjes ouys.
- Il åreut fwait des lådjes ouys tot veyant l' ci k' prindéve pol pus bråve do monde, si bate come on tchén avou on poirteu ås saetchs k' esteut plin come èn oû; — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.78 (fråze rifondowe).
- fé des ouys come des sårletes
- èn nén aveur ses ouys el potche
- inmer come ses ouys
- ouy ki rwaite a Lidje po vey si Nameur ni broûle nén
- braire ses ouys foû
- a l’ ouy: clairmint divant tertos
- Vos voeroz k' i dihotrèt. Pa, i dicwelixh a l' ouy— Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
- dizo l’ ouy di : dizo l' awaitaedje di.
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîSipårdaedje do mot
candjîw. do Levant, w. do Mitan, Basse Årdene
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîorgane ki sieve a vey clair
a l' ouy
- Francès : à vue d' œil (fr)
Waitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike ouy so Wikipedia