ouy
Etimolodjeye 1
candjîTayon-bodje latén « hŏdĭē » (« hodie ») (minme sinse), lu-minme on spotchî aplacaedje di tayon-bodje latén « hŏc » (« hoc ») tayon-bodje latén « diē » (« die ») (ci djoû cial), adon racuzinåve avou l' vî francès « hui », d' wice vént l' adviebe francès aujourd'hui.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /uːj/ /yː/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 3.147
- (pa rfrancijhaedje) /uj/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /uːj/
- Ricepeures : nén rcepåve
Adviebe
candjîouy (nén candjåve)
- li djoû k’ on-z est.
- Nos estans ouy dimegne — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Li djournêye d' ouy est pus froede ki l' cene d' ir — Motî Forir (fråze rifondowe).
- C’ est ouy li fiesse del pårotche.
- Ouy, dj’ a ptchî do sepi si l’ cir est todi bleu. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Soliloque », 1912, p.93-94 (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- ouy al nute, ouy å matén
- ci n’ est nén po ouy : çoula n' va nén torade atoumer.
- Dji sondje ki m' potêye si chtroumfe tote seule, mins ci n' est nén po ouy — Paul-Henri Thomsin, ratournant Lès schtroumpfs èt lès bèrikes èmacralêyes, 2021, p. 17 (fråze rifondowe).
- pal djoû d’ ouy : e nosse tins.
- est-ce po ouy ou po dmwin
- ni rmetoz nén a dmwin çou k' vos poloz fé ouy
Mots d’ aplacaedje
candjîSinonimeye
candjîOmofoneye possibe
candjî/yː/ : oû, u (ou, oudon-bén), ou (wice)
Sipårdaedje do mot
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîLoukîz a : enute
Etimolodjeye 2
candjîouy | iy |
Tayon-bodje latén « ŏcŭlus » (« oculus ») (minme sinse)
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /uːj/ /uj/ /œːj/ /yː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /uːj/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
ouy | ouys |
ouy omrin
- (antomeye) organe ki sieve a vey clair.
- Drovoz vos ouys, vos voeroz clair.
- (botanike) tot pitit djeton d’ ene plante.
Sinonimeye
candjîRatourneures
candjî- aveur les ouys pus grands ki l’ vinte
- Aveur les ouyes pus grands ki l’ vinte. — Motî Cambresier (fråze rifondowe).
- ouys come ene marcote, ouys di marcote
- fé des ouys come des sårletes
- èn nén aveur ses ouys el potche
- inmer come ses ouys
- ouy ki rwaite a Lidje po vey si Nameur ni broûle nén
- braire ses ouys foû
- a l’ ouy: clairmint divant tertos
- Vos voeroz k' i dihotrèt. Pa, i dicwelixh a l' ouy— Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
- dizo l’ ouy di : dizo l' awaitaedje di.
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîSipårdaedje do mot
candjîw. do Levant, w. do Mitan, Basse Årdene
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîorgane ki sieve a vey clair
a l' ouy
- Francès : à vue d' œil (fr)
Waitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike ouy so Wikipedia