Loukîz eto : , ou, -ou, -oû, .

Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén «ōvum» (minme sinse).

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
oûs

omrin

  1. (amagnî) rond amagnî ponou pa ene poye u ene ôte aclevé oujhea.
  Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
  1. minme sacwè, ponou pa èn ôte oujhea, ene crålante biesse, et k' endè va disclôre on djonne.
  2. celule frumele ponowe pa on pexhon (dins l' aiwe, al froye), ene biesse-ås-tetes (dins les trompes) et ki va-z esse edjermoné po fé on djonne. F. œuf, ovule.

Ratourneures

candjî
  • i n’ fåt nén vinde l’ oû k’ est co e cou del poye
  • oû d’ inte les deus Notru-Dame
  • oû d’ croye
  • aveur des oûs padzo les bresses : esse nawe.
  • mete tos ses oûs dins l’ minme tchena : mete tos ses sôs al minme banke, fé fiyate al minme djin po tot.
  • des gurzeas come des oûs d’ pidjon : des gros gurzeas.
  • on pout cure des oûs å solo : i fwait foirt tchôd.
  • On cmince a haper èn oû, pu on hape on boû : li ci ki hape ene cacaye divénrè rade on grand hapeu d’ boûsses.
  • si dj’ åreu do lård, dji vos freu ene amlete, mins dj’ n’ a pont d’ oûs  : dijhêye po rire.
  • s' rimpli come èn oû : si forsôler
    • Loukîz, si djel schoûtéve, i fåreut tos les djoûs
      Lyi leyî tos ses wangnes po s' rimpli come èn oû
      — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).

Omofoneye

candjî
  • (Oû-l’-Grand & Oû-Djåce).

Omonimeye coinrece :

  • ou
    • ou (oudonbén, adjondrece).
    • e (dins li) el Basse-Årdene et Coûtchant.
  • û: ouy (po vey clair, iys) & ouy (ådjourdu, enute) a Måmdey.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
ponaedje d' èn oujhea

Waitîz eto

candjî

  Lijhoz l’ årtike oû (discramiaedje) so Wikipedia