enûler

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « nûlêye » avou l’ betchete « e- » des viebes avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

Wapeur ki s' enûle

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes :
  - /ɛ.nyː.ˈle/ /ɛ.nuː.ˈle/ (fok deus prononçaedjes)
  - (pa rfrancijhaedje) /ɛ.ny.ˈle/ /ɛ.nu.ˈle/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.nyː.ˈle/
Ricepeures : e·nû·ler

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	enûle
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	enûlez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	enûlans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	enûlnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	enûlrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	enûléve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	enûle
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	enûlé
Ôtes codjowaedjes	come bouter

enûler

(viebe å coplemint) fé monter.
- Les fouwås enûlèt leus bleuwès foumires — Henri Simon (fråze rifondowe).
(viebe å prono) endaler eviè l' hôt, les nûlêyes (tot djåzant d' on son, d' èn oujhea, d' on gaz).
- Lavola, on-z ôt l' tchant del vierlete ki s' enûleye — Jean-Marie Warnier (fråze rifondowe).
- Paretreut k' nosse Tere a dedja-st ataké a fé monter s' termomete, cåze di totes les måssîstés ki s' enûlèt d' on pô totavå — Paul-Henri Thomsin (fråze rifondowe).
- Sins tårdjî, li moxhet s' enûle, avou s' proye, et s' ehåstêye viè l' sapinire — Léon Demarche (fråze rifondowe).
- Pu l' ovraedje kiminça et l' tchanson do rabot
  S' enûla-st e l' ovroe. Tot xhuflant ene air di danse,
  L' ovrî fjheut voler l' cresse et, come po l' caressî,
  Passéve si mwin so l' bwès tot-z admirant ses fleurs
  — Henri Simon, "Li rvindje di l' åbe (fråze rifondowe).
(viebe å prono) s' ewaporer po fé des nûlêyes.
- Mins l’vilmeûse mètchanceté, qui s’ècråhe di nos plåyes
  S’ènûl’reût-st-èl vapeûr qui montr’eût dès bouyons,
  Et tot r’toumant so l’tére, èle î sèm’reût pés qu’måy
  Li hayîme di l’Amoûr qu’on s’deût inte vrêys Walons— Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.170.
(viebe å prono) divni sombe cåze des nûlêyes.
- Vola l' tins ki s' enûle ;
  Ké vint ki vla k' i fwait !
  I vat mî ki dj' m' afûle,
  Ca vocial on hoursea. — Jean-Joseph Dehin, "L' orèdje" (1848) (fråze rifondowe).
- Vola l' tins ki s' enûle et l' cir vude ses aiwîs,
  Po dispierter l' coete aiwe et fé rtchanter l' vivî— Louis Lagauche, "L' inmant", Li vivî, (1947), p. 88 (fråze rifondowe).
(viebe å prono) esse evoye raddimint sins ki les ôtes ni savexhe wice.
- Delfosse s' a-st enûlé ! Deus temoens acertinèt k' il aveut l' wåde — Paul-Henri Thomsin, ratournant Maigret èt l’danseûse d’å Gai-Moulin, 1994, p. 25 (fråze rifondowe).