Etimolodjeye

candjî

Do viebe « haler », avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) ehale
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) ehalez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) ehalans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ehalnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) ehalrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) ehaléve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) ehale
pårt. erirece (dj’ a, vos av) ehalé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

ehaler (viebe å coplemint)

  1. prinde del plaece inutilmint, tot espaitchî d' ovrer a si åjhe, tot cåzant d' ene sacwè.
    • Vola on vî årmå ki m' ehale; bodjîz l' Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Tot çoula ehale li colidôr Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
  2. espaitchî (ene sakî) d' ovrer a si åjhe, tot cåzant d' ene djin.
    • Alez pus lon, vos m' ehalez Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Elle ehale tot dou çk' ele mousse Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
    • Dji m' fwai li pus ptit possibe po n' nén trop ehaler vos parints. Joseph Mignolet, "Li vôye qui monte" (1933), p.39 (fråze rifondowe).
  3. (viebe å prono) :  Loukîz a : « s’ ehaler ».

Ratournaedjes

candjî
  1. esse ehalé: aveur on mousmint trop stroet, aveur målåjhey a bodjî avou on mousmint
    • Gn a tant des costumes asteure,
      K' on n' sait cåzu l' ké tchoezi
      Si dj' va prinde li debardeur,
      Mafwè, ça n' va nén por mi
      Mins si dji va fé l' schovåte
      On-z est bén trop ehalé. Li camrade dè l'joie, Chanchet Barillié, 1852 (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Contråve

candjî

dihaler

Sipårdaedje do mot

candjî

w. do Levant, Basse Årdene

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C57

Ratournaedjes

candjî
djinner ene sakî, tot djåzant d' ene sacwè
djinner ene sakî, tot djåzant d' ene djin
esse ehalé