astitchî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Do viebe « stitchî » avou l’ betchete « a- » des viebes.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.stɪ.t͡ʃiː/ /a.sti.t͡ʃiː/ /a.stɪ.t͡ʃɪ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.sti.t͡ʃiː/
Ricepeures : a·sti·tchî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	astitche
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	astitchîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	astitchans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	astitchnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	astitchrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	astitchive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	astitche
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	astitchî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

astitchî

(viebe å coplemint) stinde aviè vos, tot djåzant d' ene pitite fene sacwè.
- Astitchîz m' voste assîte, dji vs siervirè del djote — Motî Forir (fråze rifondowe).
(viebe å coplemint) diner catchetmint ene sacwè.
- Mi grand-mere m' astitche tofer li pice cwand ele nos vént vey. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Cwand l' meskene, rodje come ene crissôte,
  E plinne loumire, astitcha l' bon boket,
  [...]Li ptit Sint Djan, d' èn air etait,
  Dåra d' on côp sol pårt di glotinreye. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li mâx d'dints", p.77 (fråze rifondowe).
- Cwand padzo mwin, l’ cåbartî
  Tot fjhant camaeråde,
  Astitche ene gote di haitî,
  Nel fjhans nén rawåde,
  Dire ki l’ peket n’ fwait do bén
  K’ å fén matchot k’ endè vind,
  C’ e-st ene couyonåde, — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « C’è-st-ine couyonåde», 1922, p.129 (fråze rifondowe).
(viebe å coplemint) fé rexhe.
- Li lumçon astitche ses coines foû di s' caracole. — D.T.W.
(v. sins coplemint) & (viebe å prono) rexhe, tcheryî po divni veyåve.
- Les yebes sourdèt, on voet des meye di betchetes astitchî foû d' tere. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Vola l' solea ki s' astitche. i n' s' a nén co astitchî ouy droci. — Motî do Coûtchant walon (fråze rifondowe).
- Ca, sol tins k’ ele fwait ene boune sokete,
  Ene crole astitche foû di s’ madou. — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.128, « Lès treûs madous» (fråze rifondowe).
- Ey ! Hanesse, k' avoz vs ki vs kihagne
  Po ki vs astitche des sfwaits makets? — Louis Lagauche, "Li ptit hierdî" (1926), p. 31 (fråze rifondowe).