toû
Etimolodjeye
candjîPrononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /tuː/ /tuːʀ/ /toːʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tuː/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
toû | toûs |
toû omrin
- bodjaedje complet so lu-minme.
- Il a fwait l' toû del måjhon po vey s' i gn ♫reut nén èn uxh u ene fignesse å lådje, mins broke di gade !
- pormoennåde po s' distreyî.
- Vén, on irè fé on toû sol dicåce.
- (mot d' ciclisse) coûsse pa estapes dins tot on payis.
- C' esteut l' ci k' aveut wangnî cénk côps l' toû d' France.
- sacwè ki dmande d' esse adroet Loukîz a : « aveur li toû ».
- laide kénte.
- C' est co on toû do fayé Miyin.
- Tos les toûs, totes les calinreyes,
K’ on rtrouve e fond del crapulreye,
Ki fjhèt les voleurs, les moudreus,
S’ abatît come on côp d’ tonire,
So les deus djonnes priyesses mankés— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe).
- moumint k' on passe ene sawice, et k' on a ratindou avou ds ôtes.
- Intrez, c' est vosse toû !
Ratourneures
candjî- aveur li toû.
- toû a toû
- li ci ki n' a k' on toû n' vike k' on djoû
- fé l' toû d' l' ôrlodje
- toûs et ratoûs, des toûs et des ratoûs
- èn nén aveur on bon toû el camizole
- aveur on toû dpus ki l' diåle
- aveur fwait dpus d' toûs ki d' miråkes
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîSinonimeye
candjî- (pormoennåde po s' amuzer) : djirete, tournêye, virêye
- (adroete manire di fé) : piceure
- (laide kénte) : Loukîz a : « kénte »
Mots vijhéns
candjîOmofoneye possibe
candjî- /tuːʀ/ & /toːʀ/ : tour (grand hôt bastimint, machine)
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
- toû : R13
Li mot n’ est nén dins : C13
Ratournaedjes
candjîbodjaedje complet so lu-minme
coûsse ciclisse pattavå on payis
kénte Loukîz a : kénte