ritourner
avou ene sipotchåve voyale | avou ene divanceye voyale | sipotcheye cogne |
---|---|---|
ritourner | ertourner | rtourner |
Etimolodjeye
candjîDo viebe «tourner», avou l’ betchete « ri- » des viebes
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | ritoûne |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | ritournez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | ritournans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | ritoûnnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | ritoûnrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | ritournéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | ritoûne |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | ritourné |
Ôtes codjowaedjes | come wårder |
- (viebe å coplemint) mete di l' ôte costé.
- Ritoûne ti texhou: il est a l' evier.
- D’ on côp, l’ pôve valet prind s’ hiyon,
Et sins oizeur ritourner l’ tiesse,
Si såve ådvins di l’ eståcion. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Li conscrit», p.97 (fråze rifondowe). - Mins, mågré les côps d' hatches, les côpe-feu k' on-z î drouve,
Les waezons k' on ritoûne et çou k' on bouxhe djus,
Come èn infier, li feu passe oute et porshût si ouve
Avou l' côp d' mwin do diåle ! Li vint, ki huze dissus ! — Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li ponne dè gård di bwès, p. 148 (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) candjî d' pårti.
- Dji n' admetrè måy onk ki rtoûne après les vôtaedjes.
- (v. sins coplemint) candjî pår. F. être chamboulé.
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si ritourner ». Loukîz a : «si rtourner».
Ratourneures
candjî- ritourner camizole / ritourner s’ frake : tourner cazake.
- ritourner come ene boûkete
- ritourner s’ frake
- li tins rtoûne li tins n' est pus çou k' il esteut; gn a pupont d' såjhon.
- li monde ritoûne : gn a totes sôres di catastrofes k' i gn aveut nén.
Parintaedje
candjî- ritourneu, ritournaedje, ritournant; mårtournant
- racatourner
- Loukîz a : « tourner »
Sinonimeye
candjî- (candjî d' camp): tourner.
Fås amisse
candjîLi francès «retourner» vout dire purade «raler».
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- ritournè / r'tournè : C8
- ristoûrner : LLag
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjî- (candjî d' camp): F. faire défection.