rihåssî
Etimolodjeye
candjîDo viebe « håssî », avou l’ betchete « ri- » des viebes, avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀi.hɔː.ˈsiː/ /ʀi.haː.ˈsiː/ /ʀi.haː.ˈsɛ/ /ʀi.oː.ˈsiː/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀi.hɔː.ˈsiː/
- Ricepeures : ri·hå·ssî
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | r(i)håsse |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | r(i)håssîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | r(i)håssans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | r(i)håsnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | r(i)håsrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | r(i)håssive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | r(i)håsse |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | r(i)håssî |
Ôtes codjowaedjes | come tchessî |
rihåssî
- (viebe å coplemint) håssî co ene feye.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
- (viebe å coplemint) acrexhe li valeur d' ene sacwè.
- Nos peres k’ ont sepou rascoyî
Li rnon ki nos rhåsse pal djoû d’ ouy,
Ont tant d’ valeur divant mes ouys,
Ki dji vôreu les rabressî— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.33, “Walon d’vant tot !” (fråze rifondowe).
- Nos peres k’ ont sepou rascoyî
- (viebe å coplemint) (mot do bastimint) agrandi on bastimint tot construjhant e hôteur.
- Rihåssî ene måjhone d' èn astaedje — Motî Forir (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) (mot d’ economeye) divni todi pus tchir tot djåzant d' ene dinrêye.
- Li souke ki rhåsse — Motî Forir (fråze rifondowe).
- I paret ki l' pwin va rhåssî — D.T.W.
Parintaedje
candjî- rihåssaedje
- rihåsmint
- Loukîz a : « håssî »
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- rihåssî : R12
- rhåssî : R12
Ratournaedjes
candjîdivni todi pus tchir tot djåzant d' ene dinrêye
- Francès : surenchérir (fr)
Pårticipe erirece
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | rihåssî | rihåssîs |
femrin | rihåsseye | rihåsseyes |
rihåssî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "rihåssî".
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
Addjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | rihåssî | rihåssîs |
femrin padrî | rihåsseye | rihåsseyes |
femrin padvant | rihåsseye | rihåsseyès |
rihåssî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- A droete di l’ ouxh, èn ancyin schielî gårni d’ keuves et rhåssî d’ schieles di pôrçulinne. — Joseph Mignolet, « Al Bèle Fontinne », comèdèye di treûs akes, 1924, p.5 (fråze rifondowe).