ragadler
Etimolodjeye
candjîBodje «gade» avou l’ betchete « ra- » des viebes, et avou l’ dobe cawete « -ler » des viebes; mot cité dins l’ FEW 16 749b.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀa.ɡad.le/ /ʀa.ɡad.lɛ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀa.ɡad.le/
- Ricepeures : ra·gad·ler
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | ragadele |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | ragadlez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | ragadlans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | ragadelnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | ragadelrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | ragadléve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | ragadele |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | ragadlé |
Ôtes codjowaedjes | come shofler |
ragadler
- (v. sins coplemint) dire todi les minmès sacwès.
- I dvént vî; i ragadele — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
- Quand v’s-ètindroz mèskëne, lès mots quë dj’ vos r’novèle,
Dëdja dins voste ovradje avou vos-ouys pèsants,
Rén qu’a étinde më nom, iront vos dëspièrtant,
Bènëchants vosse bèle âme dë tot ç’ quë dj’ ragadèle
— Maujeni, Noer Boton l° 505, p. 9.. - I n' fåt nén todi ragadler so les vîs cayets; i fåt, aprume, waitî d' rimete li walon a môde d' enute — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) dire des biessès sacwès.
- Cwè çk' i m' ragadele la avou ses ovniyes ? — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) ni pus saveur çou k' on dit.
- On n' si pout pus fiyî a çk' ele dit : ele ragadele tofer — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) si fé gåy, radjuster ses mousseures.
- Divant l’ finiesse, i s’ ragadlêye,
Oubén, i fwait raler ses tchveas. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Onk comme ènn’a tot plein», p.98 (fråze rifondowe).
- Divant l’ finiesse, i s’ ragadlêye,
Parintaedje
candjîragadlaedje, ragadelreye, ragadleu, ragadlåd
Sinonimeye
candjî- (dire todi les minmès sacwès) : Loukîz a : cåzer_bråmint
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C62
Ratournaedjes
candjîdire todi les minmès sacwès Loukîz a : Motyince:cåzer bråmint/walon
si fé bea, radjuster ses mousseures
- Francès : se faire beau (fr), rajuster ses vêtements, ses cheveux