pupe
-
Ene pupe.
Etimolodjeye
candjîS’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « pupe », el pout stitchî vaici. (sorwalonde -U- estô di -I-)
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pyp/ /pip/ /piːp/ /pœp/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pyp/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
pupe | pupes |
pupe femrin
- usteye pol plaijhi d’ foumer avou, fwait d’ ene buzete k’ on stitche e s’ boke, et d’ on ptit potiket po mete li toubak divins.
- On fjheut des pupes avou des raecenes di brouwire.
- I tetéve si pupe si bén foirt ki ses mashales rintrént ådvins. — Joseph Selvais (fråze rifondowe).
- I fåt k’ el prumire pupe k’ i foume
El rinde malåde, el bouxhe tot djus po k’ i s’ deye dj’ a volou fé l’ ome
Mins bintch dji nel frè djamåy pus. — Louis Lagauche (fråze rifondowe).
- (imådjreçmint) long moumint (ossu long kel ci po foumer londjinnmint ene pupe).
- I n a ene pupe k’ on n’ l’ a pus veyoy. — Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
- (mot d’ efant)(mot d’ efant) cabounete (pitit tchapea) å dbout del cawe d’ on gland, ki rascove li frut.
Ratourneures
candjî(usteye po foumer)
- scheure si pupe : li tchoker, a l’ evier, po vuder les cindes.
- casser s’ pupe : mori.
- i merite ene fameuse pupe : dijhêye po clatchî dins ses mwins po ene sakî k’ a fwait åk å pair des pôces.
- li djoû k’ i plourè des pupes di tere : li djoû ki n’ vénrè måy.
- c’ est l’ leu ki foume si pupe u c’ est les rnåds ki foumèt leu pupe : dijhêye cwand on voet des rnåds (wapeurs k’ amontèt d’ on fond).
(long moumint)
- la ddja ene pupe : la ddja lontins.
Sinonimeye
candjî(long moumint) Loukîz a : hapêye
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjî(minme sourdant etimolodjike)
Rilomêye do mot
candjîLi mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke :
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjî(usteye po foumer)
pupe
scheure si pupe
- Francès : vider sa pipe
(tchapea do gland)
E cisse pådje ci, n’ a pont d’ ratournaedje pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.