Crama pindou å meur come decoråcion

Etimolodjeye

candjî

Bodje vî grek "kremaster" (pinde ene sacwè), pal voye do latén "cramaculus" (minme sinse); avou l’ cawete « -a », et dabôrd, parint avou l' vî francès "cremail"; mot cité dins l’ FEW 2 1314a.

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
crama cramas

crama omrin

  1. usteye des måjhons did dinltins, avou on feu e l' aisse po pinde les tchôdrons après onk di ses dints, pus hôt ou pus bas sorlon li tcholeur k' on vleut aveur.
    • Rabaxhî l' crama; rimonter l' crama.
    • Al måjhon ki nos cwitans, dijhans lyi: måy nos cours ni roveyront tes meurs ki pierdèt nosse crama. Nicolas Defrecheux (fråze rifondowe).
    • On pindeut l' crama avou on tchôdron di scroufier åd dibout, et on meteut padzo do bwès k' on alouméve. Henri Pétrez (fråze rifondowe).
    • Li crama tournéve so ses pindeures po-z amoenner l' tchôdron, li cocmwår et l' cabolea padzeu les andîs. Joseph Houziaux (fråze rifondowe).
    • Dins les ancyinnès tchminêyes, gn aveut des coleccions d' tchôdrons, d' andîs, di cramas, di tchåfretes. Pierre Otjacques (fråze rifondowe).
  2. fiesse k' on fwait cwand on mousse divins on novea manaedje
  3. diåle (do tchår); aparey po tinkyî les fi d' ronxhes, po saetchî èn åbe djus.
  4. pîce avou des acrins
    1. ataetche del tcherowe ås traits, avou des acrins.
      • Magnront i co leu pwin, ashids dsu l' crama d' leu-z eraire ? Jean Guillaume (fråze rifondowe).
      sistinme d' acrins po régler li foice a dner a tchaeke tchivå dins on landon a deus tchvås.
    2. pîce del direction des otos.

Ratourneures

candjî
  1. C' est todi l' tchôdron ki dit å crama noer cou, C' est todi l' tchôdron ki lome li crama noer cou  Loukîz a : tchôdron.
  2. pinde li crama : fé ene fiesse cwand on mousse dins ene novele måjhon (avou u sins feu e l' aisse). On dit eto : rimouyî l' bouket, rimouyî l' houpea.
    • Di ces tins ci, gn a des pindaedjes di crama a totes les lunes.
    • A s’ neuve mêzo, nos avans fêt ribote,
      Lundi passè, tout è pindant l’ crama.
      Poul prumi côp, c’èst la k’ dj’é vû Lolote.
      Rén k’ d’î pinser, sintèz come èm keûr bat
      Jacques Bertrand, Lolote.
  3. On pout bén fé ene bele croes sol crama u : On frè ene croes e crama : on pout fé ene bele croes; c' est åk ki n' arivrè nén tos ls djoûs.
  4. fé crama : prinde tote li cagnote (à on djeu).
    • Dispu k' il aveut fwait crama sol Toû d' Beldjike, il end aveut s' sô Ernest Fivet (fråze rifondowe).
    • I spite evoye e criyant "Dj' a fwait crama"; dayeur, al banke, on pout todi fé crama Fernand Danhaive (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
  • crama : E177 (1823)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî

(usteye)

usteye po pinde les tchôdrons
(fiesse d' intrêye dins ene novele måjhon
usteye po tinkyî les fis
pîce del tcherowe, di l' oto

Waitîz eto

candjî

  Lijhoz l’ årtike crama so Wikipedia