blamêye
blamêye | flamêye |
Etimolodjeye
candjîDo viebe « blamer », avou l’ cawete « -êye »
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- /bla.ˈmɛːj/ /bla.ˈmɛj/ /bla.ˈmej/ /bla.ˈme/ /fla.ˈmɛːj/ /fla.ˈmɛj/ /fla.ˈmej/ /fla.ˈme/
- (pa rfrancijhaedje) /flã.ˈbɛːj/ /flã.ˈbɛj/ /flã.ˈbej/ /flã.ˈbe/
- prononçaedje zero-cnoxheu :
- /bla.ˈmɛːj/ /fla.ˈmɛːj/
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : bla·mêye
Pårticipe erirece
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | blamé | blamés |
femrin | blamêye | blamêyes |
blamêye femrin
- (noûmot pa stindaedje do sinse) femrin pårticipe erirece (fok dins ene fråze al vwès passive), do viebe : "blamer" (come viebe å coplemint).
- C' est des fenès vôtes blamêyes å Grand Mårnî.
- Cist effant serait moirt di freud
Poirtans li po n'blameïe
Ratournaedjes
candjîSustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
blamêye | blamêyes |
blamêye femrin
- feu ki blame foirt, mins djusse on on ptit moumint.
- Nos frans ene pitite blamêye divant d' aler coutchî. — D.T.W.
- E bas do cir, i tape si grande blamêye
Come ene esclameure el vesprêye. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Fouwå », 1923, p.35 (fråze rifondowe). - Divant ça, il aléve pus rade fé ene blamêye po s' rischandi. — José Schoovaerts (fråze rifondowe).
- Li bijhe a rmagnî les blamêyes Del fayeye tokêye di nosse cassene. — Victor Georges (fråze rifondowe).
- feu e l' aisse.
- Mågré l’ blamêye, nosse damjhulete,
Ezès covtoes s’ a rastrindou,
Catchant ses orayes viyoletes
E-n on ptit blanc nozé madou — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.128, « Lès treûs madous» (fråze rifondowe). - (li mame å fi) Cwand dji vs årè leyî Tot seu dzo li stoelî A cwè pasroz l' vespêye? :: A sondjî dé l' blamêye k' il ont stî courts les djoûs vikés disconte vosse schô. — Jean Guillaume (fråze rifondowe).
- Mågré l’ blamêye, nosse damjhulete,
- pitit rtchåfaedje.
- I fåreut dner ene pitite blamêye ås tåtes peu k' ele ni tchamoussexhe. — D.T.W.
- (imådjreçmint)
- grand sintimint ki n' deure nén.
- I sont bin trop sots onk di l'ôte, ci n' serè k' ene blamêye. — D.T.W.
- lujhance des ouys mostrant l' amour.
- Adon gn a-st ene blamêye tot e fond di s' loukeure. — Jacques Lefebvre (fråze rifondowe).
- grand sintimint ki n' deure nén.
Ratourneures
candjî- come ene blamêye
- Çoula a passé come ene blamêye. — D.T.W.
- Li novele s' åreut spårdou come ene blamêye dins totes les coulêyes do viyaedje et bén seur k' on m' åreut yeu flori d' on blamêye so mzeure. — Georges Pècheur (fråze rifondowe).
- rinde ene pitite blamêye ripasser ene påstedjreye nén cûte assez
- I fåreut rinde ene pitite blamêye ås tåtes peu k' ele ni tchamossexhe. — D.T.W.
Sinonimeye
candjîDizotrins mots
candjîMots vijhéns
candjî- (feu e l' aisse) : aisse, tchiminêye, fouwire, coulot
Ortografeyes
candjî(blamêye et flamêye)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : S117
Ratournaedjes
candjîfeu ki blame foirt, mins djusse on on ptit moumint
imådje d' on grand sintimint ki n' deure nén
- Francès : feu de paille (fr)