Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjes)

Dji so ene miete djinné di vey li prononçaedje ki vs avoz metou a boton-d’-ôr : /bɔ.tɔ̃.‿ˈd‿õʀ/

E linwistike, on loyaedje c' est « un phénomène phonétique qui consiste à prononcer la consonne finale d’un mot, consonne habituellement muette, avec la voyelle initiale du mot suivant pour en faire une syllabe » Office québécois de la langue française.C' est li cmon definixha, et c' est l' ci ki vs av metou so Wikipedia : w:Loyaedje (linwince).

Çou n' est nén l' cas avou boton ki s' finixh pa ene naziåle nén ene cossoune. I n' såreut awè on loyaedje inte boton et d’ : /bɔ.tɔ̃.ˈd‿õʀ/

On voet bén k' çou n' est waire possibe paski vs avoz metou on pont après l' voyale naziåle, ki mostere bén l' fén del silabe. On loyaedje ni s' mete måye après on pont, ça n' a nou sinse. Vos djhoz /lɛ.z‿ɔm/ (les omes) nén /lɛ.‿zɔm/

Mins motoit ki vs avoz des racsegnes ki dji n'a nén ?

Srtxg (copinercontribouwaedjes)
Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjes)

I s' poreut ! C' est po çoula ki dji dmande a Lucyin s' il a des racsegnes ki dji n'a nén, paski dj' imreu bén diswalper l' sudjet sol pådje d' aidance des prononçaedjes, mins i m' fåreut d'l' alére. Sorlon l' definixha stricto sensu ci n' sereut nén çou k' lome on loyaedje, mins c' est l' veur k' on sel poreut dmander, paski si çou n' est nén on loyaedje, comint çki ça s' lome dabôrd ? On-z a vite fé di rprinde les racsegnes k' on trouve pol francès et s' dire ki c' est cåzu l' minme pol walon, mins i m' shonne ki çou n' est nén todi l' veur, et come dji n' trouve rén po l' egzimpe ki vs mostrez, dji so bén dizårmé.

Por mi, dji direu ki dj' loye dins : /i‿s.pu/ (i s’ pout) ; /i‿m.ʃɛn/ (i m’ shonne), /i‿ʀ.pʀɛ̃/ (i rprind), ...

Dji n' sai nén si c' est l' minme sacwè pol francès dins : le script, la scarole, le stabilisant, la stabilisation...

Mins ni sereut ç' nén çou k' on lome on loyaedje nén oblidjî (F. ligature facultative) ?

Dji va dmander a on fén cnoxheu do prononçaedje francès.

Srtxg (copinercontribouwaedjes)

Bén e francès ci fenominne la n' egzistêye nén (nén e francès standård todi)... I m' shonne ki "la stabilisation" i gn a bén èn ahiket etur "la" et on mot k' atake avou /sk/.

E walon, i gn a fondaedje des deus mots, avou l' atoke do deujhinme k' eploye come aloyeye voyale ("voyelle d'appui" m' shonne-t i k' on dit e francès) li voyale al fén do mot di dvant.

E francès ça egzistêye po èn aloyaedje avou l' voyale do mot d' après (après spotchaedje, metans "l'année" c' est bén /la.ne:/ ), mins nén e-n erî. E walon "c' est po l' fé", li spotchî årtike s' aclape â mot di dvant (on scrît minme sovint "pol") /sɛ.pol.fe/

Purade ki l' radjoutaedje d' on son (rispitaedje d' on son etimolodjike, ou djusse on son d' beloyance), c' est l' sipotchaedje d' on son (ene voyale) (ou, li stitchaedje d' on son, mins nén etur les deus mins pus lon: li spotchaedje => l' sipotchaedje ; li stitchî "i" n' est nén etur les deus mots! (et minme po les cognes coûtchantreces "espotchaedje", li "e" est clairmint aloyî al cossoune di drî, et pout minme egzister sins rén pa dvant (i m' shonne ki l' cogne "a l' atake", c' est djustumint li cogne plinne)

Ci radjoutaedje, ou spotchaedje, di voyale fwait ki l' shûte di sons candje, eyet l' cossoune candje di voyale d' aloyaedje (et eto di costé d' aloyaedje (rifé => po rfé : /ʀi.fe/ ( /ʀi/ = sillabe C+V) => /poʀ.fe/ ( /poʀ/ = sillabe C+V+C )

Lucyin (copinercontribouwaedjes)

Didjo ! dji m' sin ene miete djinné divant tant d' sepiance.

Cwand dj' a veyou li sene ‿ ene sadju so on wiki (dji n' sai pus dins ké lingaedje), dj' a pinsé ki c' esteut po scrire ene sillabe ki s' fwait avou deus mots bɔ.tɔ̃.‿d‿õʀ. U po mostrer la k' les mots finixhnut dins ene "motire" (sustantivire...) bɔ.tɔ̃.‿ˈd‿õʀ. Si dj' vos comprind bén, ci deujhinme uzaedje la n' est nén bon. Våreut mî leyî on vude, come çou-vola: bɔ.tɔ̃. ˈd‿õʀ ? Ou adon ene båre sol roye (tiret do 8): bɔ.tɔ̃._ˈd‿õʀ ? Udon rén nene pårt: bɔ.tɔ̃.ˈdõʀ (on nd a d' keure do côpaedje e mots, et dayeur, on pôreut ortografyî botondôr (come on l' fwait avou tinroxh, cronzoxh, tinzintins).

Tot conté et tot rabatou, dj' a meyeu li dierinne rexhowe: bɔ.tɔ̃.ˈdõʀ. Et vozôtes ?

Srtxg (copinercontribouwaedjes)
ene sillabe ki s' fwait avou deus mots

c' est ttafwait ça; såf ki l' sillabe cial c' est /dõʀ/ et les deus mots « d' » et « ôr ».

Avou on scrijhaedje /bɔ.tɔ̃.‿ˈd‿õʀ/ li « d' », k' est on son /d/ (ene cossoune tote seule, sins voyale) sereut-st aloyî a deus sillabe; ça n' si pout.

« ene sillabe ki s' fwait avou deus mots » : et, pus spepieuzmint, dji direut: « ene sillabe ki s' fwait avou des bokets d' deus mots; ki seulmint onk des bokets apoite li voyale del sillabe »

Avou « d' ôr » ça n' si voet nén télmint, la k' les bokets c' est l' mot etir... mins tuzez a « disk' åzès », /dis.'k‿ɔ:.zɛ/, li loyeure si fwait avou on boket di « disk’ » et on boket di « åzès »

Srtxg (copinercontribouwaedjes)

pol kesse sol manire di scrire; ça dvreut esse, pinse dju,

  • soeye-t i /bɔ.tɔ̃.ˈdõʀ/ (pontddiscôpaedjedesmotsçoukipoutesseenemietedisvoyantpodeslongousmotsoucodesfråzletes)
  • soeye-t i /bɔ.tɔ̃ d‿õʀ/ (ki permete di mî vey li discôpaedje des mots, et d' vey l' apåylaedje son/scrijha)
Srtxg (copinercontribouwaedjes)

Dins stoele a cawe li prononçaedje est metou come /si.twɛ.l‿a.kaw/ dji direu purade ki c' est /si.twɛl a.kaw/ (/si.twɛl.a.kaw/); dj' ô bén, pont d' loyaedje (i gn a bén ene shuvance etur li /l/ eyet l' /a/; mins si on vleut djåzer londjinnmint, tot marcant bén tchaeke sillabe, on n' direut nén "stwè (poize) la (poize) caw" mins "stwèl (poize) a (poize) caw"

Li diferince avou "bo (poize) ton (poize) dôr" ou "diss (poize) kå (poize) zè"

Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjes)

Fwait ! Djel a coridjî.

Srtxg (copinercontribouwaedjes)

tén, d' ene ôte costé li pådje c' est "stoele ..." mins les prononçaedjes metèt "sit...."

ça fwait vite foirt pezant d' aveur troes pådjes, et poy dispårti les prononçaedjes fwait s' piede li loyén k' i gn a etur zels...

Cwè dirîz d' aveur tos les prononçaedjes (et les definixhas, et l' etimolodjeye, totafwait) sol minme pådje et dins l' ôte (ou les deus ôtes) fok ene seule roye (sins ddja d' tiestires "H") ki revoye sol prumire.

Et pol boket prononçaedje on pôreut aveur :

Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjes)

A, dji n' aveu nén veyou k' Lucyin aveut rlomé l' pådje.

Mi dji so po todi pus di simplisté. Tot mete a stoele, et a sitoele et estoele dire a nos lijheus d'aler vey cisse pådje la po les racsegnes, oyi, pocwè nén. Mins, si on n' mete nén l' tiestire sustantif a estoele comint çki s' va stitchî divins l' categoreye sustantifs do walon ?

Po çou k' est do prononçaedje, dj' î aveu eto sondjî, mins li seule aroke k' i gn a, c' est k' les åtchetes ni sont nén des senes di l' AFE. Est c' vormint gråve ? Dji n' e sé rén...

Srtxg (copinercontribouwaedjes)

a, oyi; i fåt l' tiestire di prumî livea ki dene li croejhete (ey eto ene tiestire "etimolodjeye" di dispårtaedje; avou djusse "Lka" )

po les åtchetes, bråmint d' motîs scrijhèt des afwaires come « s(i)toele » ou « (e)stoele »; ces mots la (avou les åtchetes) n' egzistèt nén, mins c' est bén ahessåve; parey po des afwaires come « ahivé, -êye ». Tant k' c' est espliké, i n' a pont d' problinme (on pôreut fé on modele ki radjoute ene pitite note/loyén eviè ene pådje d' esplikêyes; come po {{BS}}

Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjes)

On poreut cminci pa fé on prototipe, metans avou stoele, po vey çou k' ça poreut dner ? I nos fårè eto recråxhî l' pådje so les prononçaedjes po spliker tot çoula.

Po les prononçaedjes coinreces, on m' a eto dmandé si c' esteut possibe di mete les plaeces eyou çki ça s' dit. Dji m' dijheu k' on poreut motoit radjouter les limeros diyalectolodjikes å module {{AFE}} ? Metans a esco, fé ene sacwè come : {{AFE|ɛ.ˈkoː|ld=L+V}} {{AFE|ɛs.ˈkɔ|ld=Ch+Ni}} {{AFE|is.ˈkɔ|ld=Ch35+Ch36}}, çou ki dinreut : /ɛ.ˈkoː/ (Lidje, Vervî) /ɛs.ˈkɔ/ (Tchålerwè, Nivele) /is.ˈkɔ/ (Gochliye, Courcele). Ça vos shonne esse ene boune idêye ?

Srtxg (copinercontribouwaedjes)

Dji l' a metou a stoele a cawe (ki d' totes manires çou k' î esteut davance esteut cron eneviè l' pådje) po vey.

Po çou k' est d' aloyî les prononçaedjes ås plaeces... dji n' croe nén k' ça soeye li meyeuse plaece. Ça dvént vite pezant come prezintaedje (loukîz a cåve, portant i n' espepeye waire, et i n' a k' deus prononçaedjes possibes!).

Ene ôte aroke, c' est k' ça serè plin d' trôs, et i n' waire di djins ki sårént l' rimpli (dj' arive a pô près a mete e scrijhaedje AFE a pårti d' çou k' i gn a dins l' hagnon ortografeyes, mins did la a trover l' aroyaedje djeyografike (a on livea pus fén ki "levantrece, coûtchantrece, mîtrin", et co a pårti do limero d' rahouca)) ! I gn a eto des djins ki ça lzî plait bén k' i n' åye nén e-n avant l' dischåyaedje des pårlers mins å contråve ki ça soeye prezinte come ene unité; do côp i n' voerént nén foirt voltî on candjmint po dialectijhî les intrêyes di mots e rfondou...

D' èn ôte costé, c' est des infôrmåcions ki pôrént esse interessantes d' aveur. Motoit ene pådje a pårt (dizo pådje ou avou on no come "Mape des prononçaedje po « xxxxx »"), al môde des spepieus tåvleas d' codjowaedje. La i pôreut aveur ene mape eteractive; k' on voerè les prononçaedjes tot passant l' sori.

Avou on modele ki prindreut des tripletes di parametes: prononçaedje AFE, eplaeçmint sol mape, et on loyén eviè èn eredjistrumint s' end a onk).

C' est on nouzome ovraedje di diswalpaedje, mins on côp fwait, ça sereut clapant po vey les racsegnes, ey eto a candjî graficmint (on pôreut imådjiner di rimpli ene djivêye des prononçaedjes possibes, et les contribouweus n' årént k' a clitchî so on prononçaedje AFE ey on pont sol mape po fé ene intrêye (et motoit loyî a on fitchî odio). Ene mape ALW do 21inme sieke cwè :-)

(li diswalpaedje pôreut siervi po tos les wiccionaires, nén seulmint l' walon; ou co des spepieus årtikes di linwince so les wikipedias)

Lucyin (copinercontribouwaedjes)

Prononçaedjes coinreces louwijhîs: dedja tuzé: https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=tchestea&diff=next&oldid=5204

Mins nonna ! ça a stî decidé tot å cmince do Wiccionaire (I gn a eto des djins ki ça lzî plait bén k' i n' åye nén e-n avant l' dischåyaedje des pårlers mins å contråve ki ça soeye prezinté come ene unité).

Come dit Pablo, c' est trop pezant.

Mots avou s(i)Cossoune: li mwaisse intrêye esteut siC- so R11 (a môde di S0), mins a divnou sC- so R12 (a môde de ôtes motîs) => candjî cwand on rcopeye R11 vaici.

Po les mapes avou les diferins prononçaedjes, gn a ddja des cwereus k' end ont fwait (ovraedje prezinté å raploû d' Lîle so les atlasses linwistikes, li 26 di setimbe 2019. Mins dji n' mi sovén pus kî). Motoit vey avou zels po n' nén ricmincî des gros ovraedjes di programaedje. Vos ploz dmander cwè a Esther Baiwir, mins elle a ddja 50 emiles par djoû a responde !!!!!

Srtxg (copinercontribouwaedjes)

Håyner des ponts so ene mape c' est ene sacwè k' egzistêye dispoy foirt lontins; mins håyner des ponts ki polèt esse radjoutés åjheymint sor on wiki, ça c' est moens corant (di fwait, dj' endè cnoxhe nén).

Sol wikipedia francès i gn a fr:Modèle:Infobox/Géolocalisation multiple ; mins c' est limité a 4 ponts.

Çou k' i fåreut c' est ene sacwè come {{Orto}}, avou come intrêyes (pa dvant on sene ewal) des prononçaedjes (des tchinnes unikes e-n AFE), eyet come valixhances des côdes diyalectolodjikes.

Lucyin (copinercontribouwaedjes)

Dji n' m' î cnoxhe nén assez. Fijhoz po on mî, si ça n' prind nén trop di tins.

Li prezintaedje ki dji vos djheu, c' est on pordjet ki s' lome ANR ECLATS (Extraction du Contenu géoLinguistique d'ATlas et analyses Spatiales). C' est 4 ekipes di Grenoble, La Rochelle & Lyon.

Onk di leus "prodûts": http://lig-tdcge.imag.fr/cartodialec5/#/

Li djin k' a prezinté: Guylaine Brun-Trigaud

Eplaidî sol les conte-rindous do raploû "BIEN DIRE et BIEN APRANDRE n° 35, 2020, IBSN 978-2-907301-22-0.

Dji n' sai nén si ça vos pout vni a pont.

Répondre à « prononçaedje et loyaedje »