rowe
Etimolodjeye 1
candjîTayon-bodje latén « rota » (minme sinse)
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /rɔw/ /raw/ /ruw/ /ruːw/ /ruːl/ /ryw/ /ryːw/ /rɛw/ /rœw/ /ryː/ /rjœ/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 1.85 ; (36 prononçaedjes).
- prononçaedje zero-cnoxheu : /rɔw/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
rowe | rowes |
rowe femrin
- pîce ki toûne so èn aessi po fé aler des machines u des tcheroes.
- Ass rifwait l’ rowe di t’ velo ?
- Li vî sot ki va torade esse språtchî come ene fike ou broyî inte les rowes d' on wagon a fwait s' testamint por mi. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.13 (fråze rifondowe).
- Ses fniesses a colebales,
N' ont k' des bokets d' cwåreas,
Et s' rowe, vete di mossea,
Dimeure todi mouwale— Joseph Mignolet, "Fleûrs di prétins", p.82 (1929), "Li molin dè vî Stiène" (1925) (fråze rifondowe).
- (vî mot) tourmint la k' on spiyive les mimbes d' on condåné po l' ataetchî a ene rowe.
-
Viye rowe di tchår
-
Rowe di molén
-
rowes di moletes
-
Tourmint
Ratourneures
candjîusteye
- c’ est ene rowe ki toûne
- c’ est l’ rowe do monde insi
- rowe di bwès : rowe fwaite avou des tchames et des rais d’ bwès.
- rowe di cawoutchou : rowe avou des pneus d’ cawoutchou.
- rowe di molén : rowe ki toûne avou l’ aiwe u l’ vint et fé tourner on molén.
- coler al rowe, plaker al rowe : (mot d' ciclisse) rôler djusse dirî èn ôte.
- Tiestou, voltrûle, Leyon coléve al rowe di s’ camaeråde, et n’ si vleut nén fé låtchî. — Félicien Barry (fråze rifondowe).
- Li cénkinme rowe del tcherete :
- sacwè ki n’ sieve a rén.
- onk ki n’ sieve a rén dins ene soce.
- tchôkî al rowe : aidî ene eterprijhe, sotni les idêyes d’ ene djin; on dit eto : bouter al tcherete.
tourmint
- mete so rowe
- E nosse payis, on n' mete pus so rowe. — Motî Forir (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjî- rouwire
- (sol bodje rouy-) rouyot, rouyete, carouyî, carouyåd
- (sol bodje rol, rôl) role, rôler, rôlete, rôlî, rôler, rôlaedje, berôler
Mots d’ aplacaedje
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîpîce ki toûne
Etimolodjeye 2
candjîBodje « rowe » divins l' sinse di tourmint, did la onk ki divreut-st esse rowé.
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
rowe | rowes |
rowe omrin
- onk ki merite d' esse rowé, haeyåve djin.
- On laid rowe. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Rossea rowe ! — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Vos vs plindoz d' n' aveur nole exhowe
C' est k' pus djonne, vos fjhîz pouri rowe. — Jean-Guillaume Levaux, ratournant Simon et Linåd (fråze rifondowe).- « Dj’ årè m’ manoye cwand dj’ rinterrè,
Djôzef e-st on si haeyåve rowe.» — Joseph Vrindts, « Bouquet tot fait », « Pitite pâquète », 1893, p.71 (fråze rifondowe). - Ir al nute, tot rivnant d’ so les tiers, ene loumrote mi shuva disk’ å crucifis. Sene di måleurs ! Tot rintrant cial, dji m’ trebouxha dvins les pates d’ on noer tchet ; di wice vineut i, ç’ laid rowe la ?... — Joseph Mignolet, « Li tchèsturlinne dèl Bèle Rotche, 1922, p.24 (fråze rifondowe).
- « Dj’ årè m’ manoye cwand dj’ rinterrè,
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : E203
Ratournaedjes
candjîEtimolodjeye 3
candjîTayon-bodje latén « ruga » (pleu, voye). Dataedje do mot : 1280.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /rɔw/ /raw/ /ruw/ /ru/ /ruː/ /ryw/ /ryːw/ /ryːj/ /ryː/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 1.86 ; (oyon O/OU/U)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /rɔw/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
rowe | rowes |
rowe omrin
- voye avou des måjhons sol dilé, dins ene veye, on gros viyaedje.
- Les coråles passént dins les rowe e hoskinant ene crinnete. — Christine Tombeur (fråze rifondowe).
-
Mot « rowe » dins ene plake di rowe a Okir.
Ratourneures
candjî- el rowe : a l’ ouxh.
- L’ ome ki n’ dimandéve rén s’ aveut saiwté foû do posse a ene téle vitesse k’ i s’ a rtrové el rowe sins k’ on åye li tins del vey passer. — Émile Sullon (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîSinonimeye
candjîMots vijhéns
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîvoye d’ ene veye
Etimolodjeye 4
candjîTayon-bodje latén « ruta » (minme sinse).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /rɔw/ /ruː/ /ryː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /rɔw/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
rowe | rowes |
rowe femrin
- (plante) coûtivêye po ses viertus come yebe ås maladeyes, ki l’ sincieus no, c’ est : Ruta spp.
- Fijhoz ene eplåsse avou del rowe po vosse må d’ goidje. — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
-
Rowe des cortis.
Ortografeyes
candjîRatournaedjes
candjîyebe ås maladeyes
Waitîz eto
candjî- Lijhoz l’ årtike rowe (discramiaedje) so Wikipedia
- Lijhoz l’ årtike Rowe (mecanike) so Wikipedia
- Lijhoz l’ årtike Rowe (di veye) so Wikipedia
- Lijhoz l’ årtike Rowe (toponimeye) so Wikipedia