Etimolodjeye

candjî

Bodje « spåmer » avou l’ betchete « ri- » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) r(i)spåme
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) r(i)spåmez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) r(i)spåmans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) r(i)spåmnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) r(i)spåmrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) r(i)spåméve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) r(i)spåme
pårt. erirece (dj’ a, vos av) r(i)spåmé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

rispåmer (viebe å coplemint) (å prono : si rispåmer)

  1. sipåmer (passer a l’ claire aiwe ene sacwè k’ a stî lavêye avou do savon).
    • Bouwêye par ci, bouwêye par la,
      Fåt k’ on rispåme ci bouwêye la. — Tchanson des djoûs (fråze rifondowe).
    • Ele rispåme les schieles et ele les leye la souwer, sins les rxhorbi.
    • Li semdi al nute, cwand on s’ aveut yeu bagnî dins l’ grande tene, Nenene nos rispåméve li tiesse avou do bolant vinaigue, po touwer les pious. — O. Marchal, rat. pa L. Mahin (sourdant a recråxhî) (fråze rifondowe).
  2. laver (del salåde, des fruts).
    • Ene frazete, c’ est ene usteye di manaedje, come on coloe, po sgoter l’ salåde, les fraijhes, evnd, cwand k’ on ls a rispåmé.
  3. frexhi, arouzer.
    • Li vint aveut hoûlé tote li nute et rispåmé les åbes e les displomant di leus dierinnès foyes. André Henin (fråze rifondowe).
    • E fén fond d’ lu-minme, i lyi shonnéve k’ ene araedjeye lavasse vineut do rispåmer tot l’ prétins del djournêye. Jean-Denys Boussart (fråze rifondowe).
  4. (mot d’ medcén) rinetyî a l’ aiwe (ene playe, èn organe la k’ gn a do sûna).
    • L’ årtisse a vnou rispåmer l’ velire del vatche ki tapéve des mannestés.
  5. passer mwints côps al claire aiwe.
    • Elle alént sbate li bouwêye e bî, et pu li spåmer et rispåmer deus troes côps. Arthur Schmitz (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
sipåmer
laver
frexhi
rinetyî a l’ aiwe
passer mwints côps al claire aiwe
  •   Francès : rincer à grande eau