rintrer

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Do viebe « intrer » avou l’ betchete « ri- » des viebes.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀɛ̃.tʀe/ /ʀɛ̃.tʀɛ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀɛ̃.ˈtʀe/
Ricepeures : rin·trer

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	rintere
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	rintrez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	rintrans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	rinternut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	rinterrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	rintréve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	rintere
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	rintré
Ôtes codjowaedjes	come mostrer

rintrer

(v. sins coplemint) intrer (betchete ri- nén radjoutante).
- Dji n' åreu savou måy rintrer e l' houyire :
  Dj' inme li grand air, dji n' såreu m' [sic] racrampi. — Charles Duvivier de Streel, "Li pantalon trawé" (1849) (fråze rifondowe).
- Et l' bute do djeu d' saetchaedje al coide, c' esteut ki l' pus vî des nén maryîs, k' esteut d' on costé, arive di l' ôte des costés del roye k' on-z aveut traecî, po rintrer dins l' cofrereye des omes maryîs (Pierrot Dufaux).
- Nos dvréns rintrer dzo tere et nos muchî avou nos mwins so nos orayes — Robert Arcq (fråze rifondowe).
- Rintrez vosse no d' elodjaedje.
- L' avirete s' a metou a hoûler po les fé rintrer. — Chantal Denis (fråze rifondowe).
(v. sins coplemint) rivni a l' ovraedje après on condjî.
- On rintere a scole dimwin.
(v. sins coplemint) eraler s' måjhone, eraler d' eyou çk' on vént.
- Alez ! Nos fåt rintrer, asteure.
- Cwand nos alans rintrer, ns årans do tchcolåt et on mirou.
- L' åmatén, après l' basse messe, cwand i rintra po ddjuner, Fonsene tchantéve e s' coujhene — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).}}
- Rintrer å camp sins ses prijhnîs ? po s' fé fuziyî ? — Les crwès dins les bruwères (fråze rifondowe).
- Si mere ossu tapa ene atote :
  — Ê, djupsyin ! Di wice vinoz vs, djans ?
  Vos savoz bén k' dji fruzixhe tote cwand vos rintrez si tård des tchamps! — Louis Lagauche, "Li ptit hierdî" (1926), p. 46 (fråze rifondowe).
- -Nos avans tapé al valêye tos les camps k' on nos a dné. Nos polans rintrer. — Paul-Henri Thomsin, ratournant Astérix amon lès Bèljes, 2022, p. 27 (fråze rifondowe).
(v. sins coplemint) esse stroet assez, comifåt po moussî ene sawice.
- Li coûsse ås aidants
  A fwait tot candjî d’ noer a blanc.
  Mi, dj’ a candjî d’ ene ôte manire,
  Djel pou dire
  Sins ndè rire,
  Dji rintere todi dvins l’ famile des coleurs,
  Mins dj’ a candjî d’ blanc po divni noer. — Joseph André, "Dizos leû fèrome", 1919, p.59 (fråze rifondowe).
(viebe å coplemint) ramoenner ådvins.
- Dji va rintrer l' bwès, di peu k' i n' plovaxhe dissu — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Après aveur rintré l’ tchåfaedje,
  Rewalpé ses afwaires e s’ bot,
  Ene botresse rovia ses shabots,
  La k’ ele aveut stî fé l’ ovraedje. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.123, “Les Shabots dè l’Bottresse” (fråze rifondowe).