rinovler
avou ene sipotchåve voyale | avou ene divanceye voyale | sipotcheye cogne |
rinovler | ernovler | rnovler |
Etimolodjeye
candjîBodje « novea » (avou rissourdaedje etimolodjike ea => -l-) avou l’ betchete « ri- » des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes; çou ki dene on mot avou l’ dobe cawete « -ler » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀi.nɔ.ˈvle/ /ʀy.nɔ.ˈvle/ /ʀɛ.nɔ.ˈvle/ /ʀœ.nɔ.ˈvle/ /ʀi.nɔ.ˈvlɛ/ /ʀi.nu.ˈvlɛ/ /ʀy.nu.ˈvle/ (oyon O.OU)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀi.nɔ.ˈvle/
- Ricepeures : ri·no·vler
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | r(i)novele |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | r(i)novlez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | r(i)novlans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | r(i)novelnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | r(i)novelrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | r(i)novléve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | r(i)novele |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | r(i)novlé |
Ôtes codjowaedjes | come shofler |
rinovler (å prono : s’ ernovler)
- (viebe å coplemint) mete ene sacwè d' novea el plaece d' on vî.
- Rinovlez l' air vaici; on stofe.
- On rnovele li consey d' administråcion cist anêye ci.
- -« Loukîz ! », fwait l’ ôte. So ene pougnêye d’ yebe
Ki l’ waerglaece aveut tot stoelé,
I mete ses ptitès rôzès lepes :
Å bouket d’ clawson, c’ est rnovlé ! — Martin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) (mot d’ medcén) mete on novea pansmint.
- Sognî des plåyes et rnovler des compresses — Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 111, "Ås vîs djônês" (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) dire co on côp.
- I mel rinovléve co ir — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- Pont d' avance di rnovler vos vîs messaedjes; djel sai bén.
- I s’ acoista d’ leu crås et d’ leu maigue, po lzî co rnovler totes sôres di complimints so Tchiripete — Robert Boxus, Gôliat’, p. 31 (fråze rifondowe).
- Quand v’s-ètindroz mèskëne, lès mots quë dj’ vos r’novèle — Maujeni, Noer Boton l° 505, p. 9..
- Et, cwand c’ est ki l’ vî tchinne fourit ståré so l’ tere,
Les ovrîs hapît ene moxhe et, firs di leu-z ovraedje,
Rinovlît, inte di zels, çou k’ end avént veyou
— Henri Simon, "Li rvindje di l' åbe" (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) raconter (des viyès sacwès).
- I passe si tins a rnovler l' tins passé — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe et rarindjeye).
- I m' rinovele la ene sacwè d' bén vî — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- rashonner ene biyografeye.
- Ci n' est nén åjhey do rinovler l' veye d' èn ome k' a bouté 40 ans pol teyåte e walon — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) raconter totavå.
- C' est ene barbotresse: ele rinovele tot çou k' on lyi dit — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjî- rinovelmint, rinovlaedje, rinovlant
- rinovelrece
- Loukîz a : « novea »
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : R13
Ratournaedjes
candjîreplaecî do vî
- Francès : renouveler (fr)