petche

Walon (Rifondou) candjî

Etimolodjeye 1 candjî

Mot-brut « pekk » (!!! a-z aveuri), mot cité dins l’ FEW 8 158a

Prononçaedje candjî

AFE :
- diferins prononçaedjes :
  - /pɛt͡ʃ/ /pet͡ʃ/ /pit͡ʃ/ miersipepieuzmint e l’ notule ALW 6.155 (minme prononçaedje cåzu pattavå)
  - (pa picårdijhaedje) /pɛk/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pɛt͡ʃ/
Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif candjî

singulî	pluriyal
petche	petches

petche femrin

(botanike) poes di totès sôres d’åbes, havurna, årdispene, hoûsset, sawou d’ aiwe, ki les tchampinnes magnèt voltî.
- Li sawou est on foirt tinre bouxhon, ki l’ frut vént e trokes di måvès ptitès petches.
(pus stroetmint) poes d’ årdispene ; ki l’ sincieus no, c’ est : Crataegus oxyacantha.
- Les rodjès petches vinèt so les blankès spenes — Motî d’ Bastogne.
- Al fén del såjhon, on tindeut ås gréves avou des petches di blankès spenes — Lucyin Mahin.

Petches di diferinnès årdispenes.

Ratourneures candjî

end a come des petches: end a bråmint.

Parintaedje candjî

Mots d’ aplacaedje candjî

petche di gréve u petche di tchampinne: poes d’ håvurna ki l’ sincieus no, c’ est : Sorbus aucuparia.
petche ås pûs: cou d’ tchén ; ki l’ sincieus no, c’ est : Rosa canana.

Ortografeyes candjî

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

E rfondou walon :

petche : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes candjî

poes

Francès : baie ^(fr)

poes d’ årdispene

Francès : cenelle ^(fr)

petche di gréve

Francès : sorbe ^(fr)

(end a) come des petches

Francès : (il y en a) à foison ^(fr)

Etimolodjeye 2 candjî

Svierba do viebe « petchî#Walon 1 ».

Codjowas candjî

petche

indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « petchî ».
suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « petchî ».
kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « petchî ».

Ortografeyes candjî

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

pètche : E1 (a « pètchî »)

Ratournaedjes candjî

ind., suddj. et kim.

Francès : pèche ^(fr)

Etimolodjeye 3 candjî

Svierba do viebe « petchî » Modele:et?

Prononçaedje candjî

AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pɛt͡ʃ/ (minme prononçaedje pattavå)
Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif candjî

singulî	pluriyal
petche	petches

petche femrin

côp d' måleur.
- Li petche, la, m' fi, c' est k' on dvént vî — Auguste Laloux (fråze rifondowe).
hagneure, pikeure.
- On gros malton voet l' måhonteus,
  Houze, si måvele, broke foû del same,
  Et lyi vént dner ene boune petche sol mwin— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 104, "L’amour atrape lu pètche" (fråze rifondowe).

Ratourneures candjî

fote li petche : cåzer des måleurs k' arivèt onk so l' ôte.
- Et pu, al fén, li ci k' a vraiymint fotou l' petche e viyaedje, et dner podbon l' pepete ås djins, ç' a stî Mustea, li trecinsî del cinse Dupont — Joseph Selvais, divins Å pî des plopes p. 16-17 (fråze rifondowe).

Ratournaedjes candjî

måleur ki s' repete

Francès : guignon ^(fr), guigne ^(fr), poisse ^(fr)

Omofoneye possibe candjî

pètche: disfondowe di « pîxhe »?