oujhea
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « aucellus » (moxhon, pitit oujhea), çou ki dene on mot avou l’ cawete « -ea ».
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /uː.ʒa/ /uː.hɛː/ /uː.ʒɛː/ /ɔ.ʒɛː/ /y.ʒɛː/; miersipepieuzmint e l’ notule ALW 8.4 (loukîz pus bas); (betchfessî jh), (betchfessî ea)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /uː.ʒja/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
- Ricepeures : ou·jhea
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
oujhea | oujheas |
oujhea omrin
- (no d’ biesse) biesse k' a des plomes et des penas, et ki pond des oûs.
- Schoûte tchanter les oujheas ! — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Terchedon ki l' mame ristoke les tijhons, vos sondjîz sins manke al tinre såjhon ou çki les oujheas covnut leu nitêye — Jean de Lathuy (fråze rifondowe).
- (mot do bastimint) sistinme di plantches ki les maneuves metént so leus spales po monter l' moirtî so les hourdaedjes.
- I poirtéve li moirtî a l' oujhea tote li djournêye — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Cwè çk' il ont divnou, tos les mandayes poirteus d' oujheas ? — Jean-Pierre Vervier (fråze rifondowe).
- (mot d’ efant) (purade «pitit oujhea») vé.
- Cloyoz vosse brayete; li ptit oujhea va rexhe.
-
pitit oujhea
-
gros oujhea
Ratourneures
candjî- tchaeke si oujhea
- esse sognî come èn oujhea (on dit eto : esse sognî ås ptits agnons)
- fé rivni l' oujhea so l' crosse
- i crexhe del navete po tos les oujheas
- oujhea pol tchet
- oujhea sol håye
- våt mî èn oujhea el mwin ki deus sol håye
- c' est l' bele plome ki fwait l' bea oujhea
- les oujheas del minme coleur si rcwerèt voltî; u les oujheas del minme coleur volèt eshonne; ou les oujheas del minme coleur si rashonnèt; ou les oujheas d' minme plome si rashonnèt
- toumer so l' oujhea.
- Djustumint !..Come on atrape nin lès mohes avou dè vinègue, il èst pus’ qui tins qui dji tome so l’ouhê !— Jean Thoune.
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjî- oujhea al båbe (E21)
- oujhea d’ djoncs
- oujhea do Bon Diu
- oujhea d’ måleur
- oujhea d’ passaedje
- oujhea d’ payis
- oujhea d’ plinne
- djonne d’ oujhea
- pwin d’ oujhea
(bastimint)
Sinonimeye
candjîSipårdaedje do mot
candjîw. do Levant Basse Årdene, Modele:MW (Nonne), w. do Coûtchant (Nonne)
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- oûja : 02
Ratournaedjes
candjîbiesse ås plomes ki vole
Waitîz eto
candjî- Lijhoz l’ årtike oujhea so Wikipedia
- Lijhoz l’ årtike oujhea (discramiaedje) so Wikipedia