Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « aucellus » (moxhon, pitit oujhea), çou ki dene on mot avou l’ cawete « -ea ».

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
oujhea oujheas

oujhea omrin

  1. (no d’ biesse) biesse k' a des plomes et des penas, et ki pond des oûs.
    • Schoûte tchanter les oujheas ! Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Terchedon ki l' mame ristoke les tijhons, vos sondjîz sins manke al tinre såjhon ou çki les oujheas covnut leu nitêye Jean de Lathuy (fråze rifondowe).
  2. (mot do bastimint) sistinme di plantches ki les maneuves metént so leus spales po monter l' moirtî so les hourdaedjes.
    • I poirtéve li moirtî a l' oujhea tote li djournêye Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
    • Cwè çk' il ont divnou, tos les mandayes poirteus d' oujheas ? Jean-Pierre Vervier (fråze rifondowe).
  3. (mot d’ efant) (purade «pitit oujhea») .
    • Cloyoz vosse brayete; li ptit oujhea va rexhe.
  4. E cisse pådje ci, n’ a co pont d’ definixha pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.
    .
    • Kékes djoûs après, li tchîf del police fjha houkî l' Pope d' Anverse e s' buro et l' oujhea del minme coleur dihîfra tot a s' manire Pire Halbausa tot racontant mot po mot tote l' istwere k' i lyi aveut raconté sins fé mincion di çou k' ele aveut hapé. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.86 (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî
  1. tchaeke si oujhea
  2. esse sognî come èn oujhea (on dit eto : esse sognî ås ptits agnons)
  3. fé rivni l' oujhea so l' crosse
  4. i crexhe del navete po tos les oujheas
  5. oujhea pol tchet
  6. oujhea sol håye
  7. våt mî èn oujhea el mwin ki deus sol håye
  8. c' est l' bele plome ki fwait l' bea oujhea
  9. les oujheas del minme coleur si rcwerèt voltî; u les oujheas del minme coleur volèt eshonne; ou les oujheas del minme coleur si rashonnèt; ou les oujheas d' minme plome si rashonnèt
  10. toumer so l' oujhea.
    • Djustumint !..Come on atrape nin lès mohes avou dè vinègue, il èst pus’ qui tins qui dji tome so l’ouhê !Jean Thoune.

Parintaedje

candjî

Mots d’ aplacaedje

candjî

(bastimint)

Sinonimeye

candjî

moxhon, djonne

Sipårdaedje do mot

candjî

w. do Levant Basse Årdene, Modele:MW (Nonne), w. do Coûtchant (Nonne)

Ortografeyes

candjî
E li scrîta (1100-1600) :
  • oseaz : (Jehan Lebel 1290-1370)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
Li mot n’ est nén dins : C65, C106, O100, S24, E212

Ratournaedjes

candjî
biesse ås plomes ki vole

Waitîz eto

candjî