Walon (Rifondou) candjî

Etimolodjeye candjî

Tayon-bodje tîxhon "knap" (neyerlandès "knaap", almand Knabe : efant, gamén), avou l’ cawete « -ea », mot cité dins l’ FEW 16, 336a. [1]

Prononçaedje candjî

Sustantif candjî

singulî pluriyal
napea napeas

napea omrin

  1. gamén k' avize ene miete afronté.
    • Neni, crolé napea; Eto t' novea lingaedje, Ti n' etinds nén, dji wadje, çou k' c' est ki d' fé pixh paxh. Simon de Harlez (fråze rifondowe).
    • Waite li ptit blanc napea.
    • Louke li ptit kixhiyî napea.
    • On ptit blanc napea, k' on åreut dit "De Witte" da Ernest Claes.
  2. ome nén grand so ses pîs.
    • Si grand k' i voye esse, Toumant djus d' ses schaesses, I serè todi Assez ptit Po trover plaece Come on napea Inte les plantches d' on waxhea. Nicolas Defrecheux (fråze rifondowe).
  3. onk ki n' fwait rén d' bon.
  4. drole d' ome, fameus ome.
    1. ome podbon.
    2. biesse rimetowe a èn ome :
    • Li tchet s' derit e lu-minme, do tchén : "Vla on fameus napea. I pout djåzer, lu k' doet fé l' bea po-z aveur on boket d' oxhea. Juliette Franquet (fråze rifondowe).
    • On bon fotbalisse, djans, mins nén dpus k' èn ôte; çou k' i gn a, c' est ki, aprume, ci napea, il est bea come ene andje. Lucyin Mahin.
  5. galant d' ene comere.
    • Vén dé mi, båshele; vinoz dé mi avou vosse napea, nosse damjhele, ki dji vs deye voste aweure; u vosse målaweure. Lucyin Mahin, Vera (fråze rifondowe).
  6. (mot d’ cwårdjeu) onk ki piede gros :
    1. (å djeu d' couyon): èn fé nou pli, dabôrd k' on-z a l' mwin. On dit eto : aveur ene dobe coye
    2. (å djeu d' piket) esse oblidjî do mete on hasse so on set.
      • Li ci k' est dobe al mwin (k' a deus hasses) est napea: i doet payî on tchiket. Motî Haust (fråze rifondowe).
    3. (pa stindaedje) gote k' i gn a dins on ptit vere. loukîz a : noper.

Sinonimeye candjî

Sipårdaedje do mot candjî

w. do Levant

Ortografeyes candjî

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C8, E34, R13

Ratournaedjes candjî

afronté gamén
pitit ome
onk ki n' fwait rén d' bon
drole d' ome, fameus ome
galant d' ene comere

Pî-notes candjî

  1. Loukîz eto : Motlî da Warland, p. 153.