Alofômes di k(i)- / co-
Plinne cogne Lidje-Årdene
(betchete sipotchåve)
Cogne Nameur-Tchålerwè
(betchete nén spotchåve)
Sipotcheye cogne Lidje-Årdene
kipicî copicî cpicî

Etimolodjeye

candjî

Do viebe « picî », avou l’ betchete « ki- » des viebes.

  Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) kipice
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) kipicîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) kipiçans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) kipiçnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) kipiçrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) kipicive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) kipice
pårt. erirece (dj’ a, vos av) kipicî
Ôtes codjowaedjes come picî

kipicî (viebe å coplemint)

  1. picî mwints côps. Divins les bals al lamponete, les djonnès feyes sont totès cpiceyes. Motî Forir (fråze rifondowe). F. pincer à plusieurs reprises, tripoter.
  1. hagnî e mwintès plaeces. Les pouces m' ont tot cpicî Motî Haust (fråze rifondowe).
  1. apicî mwints côps. On dit eto: tchåspougnî.
  1. rascråwer, acsure, tot djåzant d' ene maladeye. Il est cpicî d' on magnant må. F. atteindre, frapper.
    • K’ est çki vs kipice ? K’ est çki vs temtêye ?
      Pôve pitit andje dizawuré Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.136, « L’ andje dèl têre » (fråze rifondowe).
    • Pol djoû d’ ouy, i n’ a pus nole idêye ki m’ kipice. Come tos les rashious, dji fome mi pupe, dji m’ tchåfe å solo do Bon Diu, et dj’ fwai l’ pus bén k’ dji pou.Joseph Mignolet, « Li tchèsturlinne dèl Bèle Rotche, 1922, p.19 (fråze rifondowe).
    • Totes nos belès båsheles a l' amoureus sorire,
      Ont tant cpicî nos cours cwand nos avéns vint ans,
      K' on n' poleut les rovyî po des båjhes etrindjires,
      K' on n' poleut si fé cwite di leus ouys si blamants. Louis Lagauche, "L' inmant", Ås walons, (1947), p. 118-119 (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

Ratournaedjes

candjî
picî mwints côps
hagnî e mwintès plaeces
  •   Francès : piquer partout
apicî mwints côps
rascråwer
diner di l' exhowe, di l' inspiråcion

Pårticipe erirece

candjî
singulî pluriyal
omrin kipicî kipicîs
femrin kipiceye kipiceyes

kipicî omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "kipicî".

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin kipicî kipicîs
femrin padrî kipiceye kipiceyes
femrin padvant kipiceye kipiceyès

kipicî omrin

  1. ki transixh, tourminté (êye).
    • Si fi n' est nén rivnou; ele est tote kipiceye Motî Haust (fråze rifondowe).
    • Dj' esteu cpicî, et mes ouys ni s' distaetchént pus di l' ôrlodje ki tournéve å ralinti Georges Smal (fråze rifondowe).
    • Dispoy ki si ome l’ a-st abandné,
      Mareye-Djihinne est tot kipiceye Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.39, “Qui fait mâ trouve mâ” (fråze rifondowe).
    • C’est-c’djoû-là qui tos les comtes et les barons qui s’sintît k’pissîs di r’mwérd, avît pris l’creûs d’blanke sôye dè creûh’lé. Joseph Mignolet, "Li Payîs des Sotês", 1926, p. 33.
  2. tot cpicî, tote kipiceye : ki s' måvele po ene tchitcheye.

Ratournaedjes

candjî
tourminté
(tot cpicî)