Alofômes di k(i)- / co-
Plinne cogne Lidje-Årdene
(betchete sipotchåve)
Cogne Nameur-Tchålerwè
(betchete nén spotchåve)
Sipotcheye cogne Lidje-Årdene
kidure codure cdure

Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « conducere » (moenner eshonne), çou ki dene on mot bodje « dure », avou l’ betchete « ki- » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) k(i)dû
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) k(i)dujhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) k(i)dujhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) k(i)duynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) k(i)durè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) k(i)dujheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) k(i)duye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) k(i)dût
Ôtes codjowaedjes come cure

kidure (viebe å coplemint)

  1. moenner (ene djin) d’ ene plaece a l’ ôte.
    • L' innmi fjheut li ci k' nos bourdéns,
      Cwand on lyi djha, sins kesse ni messe,
      Ki ns avéns èn ome a nosse tiesse,
      Po nos cdure wice ki nos dmandéns. Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "1830", p.37 (fråze rifondowe).
    • Li prumî côp, i savént bén l’ voye, pusk’ il estént dins leu payis. I n’ avént yeu dandjî ni d’ rén ni d’ persoune po les codure et les loumer Anatole Marchal, Li Dérène Chîje, p. 132 (fråze rifondowe).
    • Cwand l’ cardinå a yeu amoenné s’ binde di djonnes moxhons disk’ å ptit Bwès d’ Ezemonts, i s’ a fait codure a l’ tchabote do vî djuråd Octave Mollet (fråze rifondowe).
    • Adjeneye la sol verdeure d' on rivadje,
      Ses crolés ouys ont l' coleur di l' airdiè,
      Et ses blancs bresses po cdure si doûs lingaedje,
      Batèt l' cadince cwand dj' lyi va dire adiè…Louis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 108-109 (fråze rifondowe).
  2. tini (pal mwin).
    • Vos dvoz cdure cist efant la pal mwin.
  3. (viebe å prono)  Loukîz a : « si codure ».

Ratourneures

candjî
  1. kidure a l’ åté

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
moenner d’ ene plaecea l’ ôte